مددکاری اجتماعی و آسیب شناسی

۲۰ جمله معجزه گر در تربیت فرزند برگرفته از کتاب دخترم اگر کودکت...

اکنون که مزایای مثبت صحبت کردن با کودکان را مرور کردیم، بیایید بررسی کنیم که چه چیزهایی باید به فرزندتان بگویید.

۱_ من از تو متشکرم

زمانی که بچه‌ها بدانند از این که آن‌ها بخش مهمی از زندگی شما هستند خوشحال هستید، احساس خاص بودن می‌کنند.

۲_ نظر تو چیست؟

درباره کارها و اتفاقات مختلف نظر کودک خود را بپذیرید. با این کار علاوه بر این که به او نشان می‌دهید نظرش اهمیت دارد او را به تفکر و حل مسئله وا می‌دارید و مهارت‌های کلامی او را نیز تقویت می‌کند.

۳_ همه ما اشتباه می کنیم

در مواقعی که کودک شما به طور اتفاقی اشتباه می‌کند و خود نیز از کاری که کرده پشیمان است، به جای تنبیه و فریاد زدن به او یادآور شوید که همه ما اشتباه می‌کنیم. این جمله باعث می‌شود تا اشتباهات کوچک آسیبی به عزت نفس او نرسانند.

۴_ من به تو افتخار می کنم وقتی…

اگر می‌خواهید رفتارهای مثبت کودک خود را تشویق کنید و در عین حال آن‌ها را افزایش دهید از کودک هنگام انجام کارهای خوب قدردانی کنید. برای مثال می‌توانید بگویید: «من به تو افتخار می‌کنم وقتی میز شام را می‌چینی».

۵_ روز خوبی داشته باشی

هنگام خداحافظی از کودک برای رفتن به مدرسه یا مهدکودک حتما او را با یک جمله مثبت مثل «روز خوبی داشته باشی» بدرقه کنید.

۶_ اجازه دهید درباره اش فکر کنم

به جای این که با شنیدن درخواست کودک بلافاصله نه بگویید (با فرض این که درخواست او چندان غیرمنطقی نباشد) به او بگویید باید درباره خواسته‌اش فکر کنید. با این کار هم صبر کودک را تقویت می‌کنید و هم می‌توانید با دلایل منطقی او را قانع کنید.

۷_ من معذرت می‌خواهم

وقتی در اتفاقی شما مقصر هستید به سادگی عذرخواهی کنید. نیازی نیست در برابر کودک خود غرور داشته باشید زیرا شما الگوی او هستید و باید به او یاد دهید در مواقع لازم عذرخواهی کند.

۸_ چطور این کار را انجام دادی؟

پرسیدن این سوال به فرزندان شما کمک می‌کند تا به جای نتیجه، روی فرآیند تمرکز کنند. کودک برای پاسخ دادن به این سوال مجبور می‌شود یکبار دیگر مسیری که آمده را مرور کند و این جمله همیشه یکی از جملات معجزه گر در تربیت فرزند است.

۹_ من مطمئنم که تو می‌توانی این کار را انجام دهی

با گفتن جملات دلگرم‌کننده‌ای مثل من اطمینان دارم که تو می‌توانی این کار را انجام دهی، به کودک خود اعتماد به نفس دهید. این جمله به کودک اطمینان می‌دهد که شما به او ایمان دارید و کمک می‌کند تا بیشتر تلاش کند.

۱۰_ تو تصمیم بگیر

کودکان با اتخاذ تصمیمات بیشتر، نه با پیروی از دستورات مقامات، تصمیم گیری عاقلانه را یاد می‌گیرند. تصمیم‌گیری‌هایی که اهمیت چندانی ندارند را به عهده کودک بگذارید و معجزه این کار را ببینید.

۱۱_ چه احساسی درباره این داری؟

اتفاق‌هایی مثل دعوا در مهدکودک، مهاجرت کردن دوست صمیمی، فوت یک عزیز و… می‌توانند باعث شوند تا کودک همزمان احساسات مختلف و بسیار زیادی را تجربه کند. در چنین مواقعی، می‌توانید از او بپرسید چه احساسی درباره اتفاق دارد. این سوال به فرزند شما کمک می‌کند تا از نظر عاطفی خودآگاهی بیشتری پیدا کند و احساسات خود را بهتر بشناسند.

۱۲_ من آماده گوش دادن هستم

شما باید همواره یک شنونده فعال باشید که بدون قضاوت به صحبت‌های کودک گوش می‌دهد. با گفتن جملاتی مثل «من همیشه آماده گوش دادن به تو هستم» و «می‌توانی درباره همه چیز با من صحبت کنی» پناهگاهی امن برای او در حین مشکلات ایجاد کنید.

۱۳_ دوستت دارم

از بیان عشق و محبت خود به کودک دریغ نکنید. کودک یا نوجوان شما باید بداند بدون قید و شرط دوست داشته می‌شود و چه بهتر از این که این موضوع را همواره به او یادآور شوید.

۱۴_ من میبینم که … تو بیشتر شده

برای اینکه جملات مثبت بیشتری به فرزندتان بگویید، جای خالی را با کلمات «تمرکز»، «نظم»، «مهربانی»، «مسئولیت‌پذیری»، «کارهای خوبی» و غیره پر کنید. این به کودک نشان می‌دهد حتی تغییرات مثبت کوچک را در رفتار او مشاهده می‌کنید.

۱۵_ من به تو ایمان دارم

فرزند شما دوست دارد که بداند شما کارهای او را تایید می‌کنید و به توانایی‌های او ایمان دارید. از این رو خوب است که گاهی این موضوع را به او یادآور شوید.

۱۶_ من دیدم که چقدر تلاش کردی

شکست یک عضو جداناپذیر از زندگی است. بنابراین در مواقع شکست به جای تمرکز روی از دست دادن، از تلاش کودک تقدیر کنید. گفتن این عبارت این اصل را تقویت می‌کند که چالش‌ها چیزهایی هستند که باید پذیرفته شوند، نه چیزهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد.

علت مقاومت و لجبازی کودکان در برابر خواب

۱۷_ میتونی به من توضیح بدی چرا این کار را از این روش حل کردی

به کودک خود این قدرت را بدهید تا درباره انتخاب‌های خود و آنچه می‌آموزد فکر کند. حتی اگر از نظر شما کودک کار اشتباهی انجام داده از او بخواهید دلیل انتخاب خود را توضیح دهد.

۱۸_ فکر می کنی چطور می‌توانیم این مشکل را حل کنیم

به جای این که مشکل را برای فرزندانتان حل کنید، از او بپرسید به نظرش چطور می‌توان این مشکل را حل کرد. با این کار شما می‌توانید مهارت حل مسئله را در کودک تقویت کنید و به او برای حل مشکلات اعتماد به نفس بدهید.

۱۹_ اشکالی ندارد احساس کنی …

به جای اینکه به فرزندان خود بگویید که نباید عصبانی، غمگین، ناامید و .. باشد، با آن‌ها همدردی کنید و به آن‌ها کمک کنید تا احساسات منفی خود را نیز مانند احساسات مثبت به رسمیت بشناسند.

۲۰_ نه گفتن اشکالی ندارد

نه گفتن را باید از کودکی به فرزندان خود بیاموزید. کودکانی که نه گفتن را بلدند به بزرگسالانی توانمند تبدیل خواهند شد که می‌دانند چگونه مرزهای سالمی را تعیین کنند. بنابراین به کودک آموزش دهید در برابر کارهای ناشایست یا چیزهایی که دوست ندارد نه بگوید و از نه گفتن نترسد.

کلام آخر

پدر و مادر بودن اصلا کار آسانی نیست اما شما می‌توانید همواره در حال یادگیری برای بهتر شدن باشید. امیدوارم خواندن جملات معجزه‌گر در تربیت فرزند الهام‌بخش ‌آن‌ها باشد و کمک کند تا رابطه بهتری با کودک خود بسازید. سعی کنید هر هفته از چند مورد از این جملات تشویق کننده استفاده کنید و به هر تغییری در رفتار کودک توجه و بازخورد داشته باشید.

سبک های فرزند پروری

به مجموعه‌‌ای از روش‌ها، تعاملات، آموزش‌ها و رفتارهایی که والدین برای تربیت فرزندان خود استفاده‌ می‌کنند فرزندپروری گفته می‌شود. در واقع فرزندپروری نحوه ارتباط بین کودک، پدر و مادر است که نتیجه آن تریبت و رشد فرزندان خواهد بود. برای اینکه در آینده فرزندان با سلامت روان و موفق‌تر داشته باشید انتخاب سبک فرزندپروری درست کمک زیادی به شما خواهد کرد. در این مقاله می‌خواهیم در مورد انواع سبک های فرزند پروری و همچنین معرفی بهترین سبک تربیت کودک صحبت کنیم.

اولین قدمی که والدین برای انتخاب فضای مؤثر و مثبت برای تربیت فرزندان خود باید داشته باشند، شناخت افکار، احساسات و به طور کلی آگاهی از خودشان است. سبک فرزندپروری به نحوه و کیفیت تعامل بین والدین و کودکشان گفته می‌شود که تحت تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تربیتی خود والدین هست.
به تعداد خانواده‌هایی که وجود دارد سبک‌های فرزندپروری مختلف داریم ولی به طور کلی تقسیم‌بندی‌ای در مورد سبک فرزندپروری انجام شده که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم. برای آشنایی با مقوله ” روانشناسی کودک ” و نابغه پروری میتوانید مقالات مایندولوژی را مطالعه نمایید.

تعریف فرزند پروری

فرزندپروری یا پرورش کودک روند یا جریانی از حمایت و ترقی بخشیدن از لحاظ فیزیکی، عاطفی، اجتماعی و توسعه فکری یک کودک از دوران کودکی تا دوران بزرگسالی است. فرزندپروری به پیچیدگی های تربیت کودک نه فقط برای یک رابطه بیولوژیکی اشاره دارد. فرزند پروری به معنای رفتارهایی نظیر: تربیت و پرورش، ارضای نیازها، مراقبت، آموزش و ارتباط سالم در قبال فرزندان است.

سبک یا اتخاذ روش هایی خاص برای پرورش فرزندان نشان دهنده نوع نگرش والدین آنان نسبت به فرزندان، قوانینی که معیار می‌‌دانند و همینطور شناخت و آگاهی آنان از مسئله تربیت است. سبک‌های فرزندپروری با توجه به دوره زمانی تاریخی، نژاد / قومیت، طبقه اجتماعی، اولویت و سایر ویژگی های اجتماعی متفاوت است. بعلاوه بر این، تحقیقات پشتیبانی می‌کند که سابقه والدین چه از نظر دلبستگی و چه از نظر آسیب‌شناسی روانی والدین، به ویژه در پی تجارب نامطلوب، می تواند به شدت بر حساسیت والدین و نتایج کودک تأثیر بگذارد.

بنابراین این روش ‌ها نقش مهمی درسلامت روان فرزندان خواهند داشت. با توجه به تحقیقات انجام شده برروی روابط فرزندان و والدین به نکاتی مشترک در سبک فرزند پروری در بین خانواده ها برخوردیم که هر کدام از این سبک ها در زمینه های بیان احساسات، انتظارات، نظم و ارتباط باهم متفاوتند و این نکته را یادآور می ‌شود که به طور کلی ارتباط هر خانواده با فرزندانش منحصربه فرد است.

انواع سبک‌ های فرزند پروری در روانشناسی:

انواع سبک فرزند پروری نمایانگر کلی احساسات در خانه است. پژوهشگران چهار نوع سبک فرزند پروری را معرفی می ‌کنند که عبارتند از:

1. سبک مستبدانه: دارای کنترل بالا و محبت کم.
2. سبک سهل گیرانه: دارای کنترل کم و محبت زیاد.
3. سبک طرد کننده: دارای کنترل کم و محبت کم.
4. سبک مقتدرانه: دارای کنترل زیاد و محبت زیاد.

۱. سبک فرزند پروری مستبدانه:

خانواده‌ها در این سبک ارزش زیادی برای انضباط قائل هستند قوانین محکمی را برای فرزندان تنظیم می‌کنند واگر فرزندان از این قوانین اطاعت نکنند، تنبیه می‌شوند. در این سبک والدین انتظارات بالایی از فرزندان خود دارند و ارتباط راحت بین کودک و مادر وجود ندارد. بسیاری از مخالفان این سبک بروز رفتارهای بزهکارانه مثل سیگار کشیدن، مصرف مشروبات و مواد، فرار از مدرسه، نمرات پایین در مدرسه و … را علت این سخت‌گیری والدین می‌دانند.

به عنوان نمونه والدین در این سبک به فرزند خود می‌گویند: اگر نمره بد بگیری تو را کتک می‌زنم و یا اگر اطاقت را مرتب نکنی وسایلت را بیرون می‌ریزم به طور کلی در این سبک والدین فقط از تهدید و تنبیه استفاده‌ می‌کنند و در این روش خبری از تشویق نیست.

۲. سبک سهل‌گیرانه:

در این سبک والدین محدودیت‌های مشخصی برای فرزندان خود ندارند. در واقع هیچ نوع قانونی برای کنترل و محدودیت کودک وجود ندارد. اگر هم وجود داشته باشد بسیار کم و قابل انعطاف است. اجازه تصمیم‌گیری به عهده فرزندان می‌باشد. چنین والدینی دوست داشتنی و مهربان هستند. اگرچه متخصصان مخالف این سبک می‌باشند ولی کودکان آن را می‌پسندند.

مطالعات نشان داده‌اند که چاقی، اضافه وزن و خراب شدن دندان‌ها بیشتر در این کودکان دیده می‌شود و همچنین این کودکان در دوره تحصیلی خود استرس بیشتر و سلامت روان کمتری دارند. نمونه از این سبک فرزندپروری: فرزندان شما به مدرسه نمی‌روند و شما این اجازه را به او می‌دهید و منتظر می‌مانید خودش عواقب کارش را ببیند.

۳. سبک فرزند پروری طرد کننده:

در این نوع سبک نه ارتباط گرمی بین والدین و فرزندان برقرار است و نه اینکه از کنترل و هدایت فرزندان خبری هست. والدینی که از این سبک استفاده‌ می‌کنند معمولاً به بچه‌ها بی تفاوت هستند، مسائل بچه‌ها برایشان اهمیتی ندارد. اطلاعات کمی در مورد وضعیت کودکان خود دارند. انتظار دارند که کودک خودش بزرگ شود. بچه‌های این والدین معمولاً عملکرد تحصیلی‌شون افت می‌کند و ممکن است در آینده افراد اجتنابی شوند. در این سبک والدین خیلی در زندگی کودک حضور ندارند.

نمونه‌ای از این سبک فرزندپروری تک والد‌هایی هستند که دو شیفت کار می‌کنند فرزند خود را بسیار کم می‌بینند. فرصتی برای بازی با فرزنشان ندارند. اطلاعات در مورد علاقه و دوستان فرزند خود ندارند و کمتر با مدرسه و معلمان آنها در ارتباط هستند. این کودکان احساس دوست داشتنی نبودن و نادیده گرفته شدن می‌کنند.

ویژگی های سبک فرزند پروری طرد کننده

• عدم سبک تربیتی خاصی
• کودک اجازه انجام هرکاری را دارد بدون نظارت والدین
• مراقبت و ارتباط کم
• انتظارات بسیار کم
• ممکن است والدین دچار اختلالات روانی همچون افسردگی و یا اعتیاد باشند

۴. سبک فرزند پروری مقتدرانه یا قاطع:

بسیاری از متخصصان رشد کودک و روانشناسان بر این باور هستند که بهترین و مؤثرترین سبک فرزندپروری ، قاطعانه است. والدین این سبک قوانین مشخص و محدودیت‌های واضح و پایدار دارند، از فرزندانشان انتظارات معقول و منطقی دارند. به سخنان کودک به درستی گوش می‌دهند و به او بازخورد‌های مثبت می‌دهند. فرزندانی با سلامت روان، اعتماد به نفس و موفق حاصل این سبک فرزندپروری هستند.

ویژگی های سبک فرزند پروری مقتدرانه

• قوانین مشخص و توضیح علت آنان
• ارتباط بالا
• مراقبت و حمایت بالا
• انتظارات و اهداف مناسب و به اندازه

از انواع سبک های فرزند پروری در روانشناسی، بهترین نوع آن که بروز خشونت، مصرف مواد و رفتارهای جنسی ناسالم در فرزندان کمتر دیده نمی‌شود همین سبک قاطع و مهربان والدین است. برای مثال شما به عنوان والد می‌توانید که فرزند ۸ ساله شما با اینکه درس خوانده ولی نمره‌ی کمی در درس املا گرفته، اول سعی می‌کنید او را به خاطر درس خواندنش تشویق کنید بعد به کمک فرزندتان ایراد نحوه درس خواندن او را بیابید.

انواع سبک های فرزند پروری مختلفی وجود دارد که هر یک از والدین از روش مخصوص به خود استفاده‌ می‌کنند. برای اینکه زندگی شاد، خانواده بدون تنش و فرزندان سالم و موفق داشته باشند با مراجعه به روانشناسان و متخصصان کودک و کمک گرفتن از آنها می‌توانید مناسب‌ترین روش فرزندپروری را انتخاب نمایید.

عواملی که تصمیمات حوزه‌ی تربیتی را تحت تأثیر قرار می دهند

• طبقه اجتماعی
• ثروت
• فرهنگ
• درآمد تأثیر بسیار مهمی در استفاده از روشهای والدین تربیت فرزند دارند.
• ارزشهای فرهنگی در نحوه تربیت فرزند خود نقش اساسی دارند. با این حال ، با تغییر اوقات، شیوه های فرهنگی، هنجارهای اجتماعی و سنت ها، والدین همیشه در حال تکامل هستند

بهترین تکنیک فرزند پروری (2025)

برای داشتن یک سبک فرزند پروری نتیجه‌بخش و مطمئن رعایت معیار هایی مثل توجه به سن فرزندان (چرا که به‌ کار بردن یک سبک برای تمام سنین نتیجه بخش نخواهد بود)، درنظرگرفتن شرایط روحی و جسمی فرزندان و همینطور درنظر گرفتن شرایط روحی و جسمی والدین (چراکه والدینی که از سلامت روان برخوردار باشند و در محیط آرامی پرورش یافته باشند در تربیت موفق ‌ترخواهند بود)، بسیار حائز اهمیت است.

در ادامه به بررسی ویژگی‌ هایی درخصوص بهترین تکنیک فرزند پروری مناسب می ‌پردازیم:

1. ارتباط صمیمی و دوستانه با فرزندان خود داشته‌باشید و در مورد آنچه فرزندانتان می‌بیند، یاد می‌گیرد و انجام می‌دهد و اینکه این چیزها روی او چه تأثیری می‌گذارد، خطوط ارتباطی باز داشته باشید
2. آموزش مهارت نه گفتن
3. از شرایط فرزندانتان و اطرافیان آنان از قبیل دوستان، معلمان و مربیان آگاهی داشته باشید.
4. با احترام گذاشتن به فرزندانتان، احترام را به آنان بیاموزید
5. اجازه دهید فرزندانتان مسئولیت هایی را بپذیرند
6. باعث شکوفایی استعداد های آنان شوید و راه را برایشان نبندید
7. به تغذیه فرزندانتان اهمیت بسیار زیادی بدهید
8. تشویق رفتار مطلوب: ستایش و تشویق، توجه غیرکلامی، تسهیل فعالیتهای جذاب و درکل همواره با تشویق و تنبیه فرزندانتان را ارزیابی کنید و به آن‌ها مجال تغییر بدهید.
9. به نیازهای آموزشی و رشد اولیه کودک خود علاقه مند شوید (به عنوان مثال بازی که باعث افزایش اجتماعی شدن، استقلال، انسجام، آرامش و اعتماد می شود) بنابراین برای فرزندانتان وقت بگذارید و اوقاتی را با آنان سپری کنید.
10. درمورد وقایع، صادقانه ارتباط برقرار کنید، زیرا اصالت والدین که فرزندانشان را توضیح می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا بفهمند چه اتفاقی می‌افتد و چگونه درگیر می‌شوند
11. ثبات را حفظ کنید: والدینی که برنامه‌های روزمره خود را تنظیم می‌کنند، مزایایی را در الگوهای رفتاری فرزندان خود می‌بینند

و همچنین نکات کلی دیگری از قبیل

• آموزش مهارتها و رفتارها: مثال خوب بودن ،آموزش اتفاقی، برقراری خیرخواهانه مهارت با بازی و سایر روش ها ، انتقال انگیزه ها و عواقب منطقی.
• مدیریت رفتارهای نادرست: ایجاد قوانین و محدودیت های محکم، هدایت بحث، ارائه دستورالعمل های روشن و آرام، برقراری ارتباط و اجرای عواقب مناسب، استفاده از تاکتیک های محدودکننده مانند زمان آرام و وقت گذرانی با موضع مقتدرانه و نه موضعی اقتدارگرا.
• پیش بینی و برنامه ریزی: برنامه ریزی پیشرفته و آمادگی برای آمادگی کودک در برابر چالش ها، یافتن فعالیت های درخشان و متناسب با سن، آماده سازی اقتصاد رمز برای عملکرد خود مدیریتی با راهنمایی، برگزاری بحث های بعدی، شناسایی مسیرهای رشد منفی احتمالی.
• مهارت های خودتنظیمی: نظارت بر رفتارها (خود و فرزندان) ، تعیین اهداف مناسب رشد، ارزیابی نقاط قوت و ضعف و تعیین وظایف عملی، نظارت و جلوگیری از رفتارهای درونی و بیرونی.
• مهارت های روحی و روانی : بازآفرینی و دلسرد کردن افکار غیر مفید (انحرافات ، جهت گیری هدف و ذهن اگاهی ) ، مهارت مدیریت استرس و تنش (خود و فرزندان)، ایجاد اظهارات و برنامه های مقابله ای شخصی برای موقعیت های پرخطر، ایجاد احترام و توجه متقابل بین اعضای سازمان خانواده
• مهارت های ارتباط والدین و کودک: زمان گذرانده با کیفیت، ارتباطات مثبت و نمایش مهربانانه دلخوش.

مهارت فرزندپروری کودکان

1. توجه کردن

   توجه کردن به کودک و اعمال او نظیر نوشتن رفتارها و توجه به تکرارشدن آن‌ها می ‌توانید متوجه شوید آیا کودکتان مشکلی دارد یا برخورد شما مفید بوده یا نه؟

2. پاداش دادن

   تشویق و پاداش از مواردی است که باعث پرورش یک رفتار در کودکتان می‌شود این تشویق به صورت های کلامی، غیر کلامی و یا دادن پاداش مثل خوراکی مورد علاقه و… انجام می‌گیرد

3. نادیده گرفتن

   نادیده گرفتن و بی اعتنایی به خواسته های نادرست کودک از روش هایی مؤثر در مفهوم این نکته است که چه خواسته هایی بی جا و نامقدور است و این بی اعتنایی به تدریج باعث خاموشی خواسته نامناسب می‌شود

4. دستور موثر به کودک خود دادن

   دستور ها و قوانینی که قرار است به کودک خود بگویید به صورت جدا جدا و با فاصله باشد تا کودک سعی در انجام آن ها کند و فراموش نکند

5. استفاده ی درست از محروم سازی موقت

   در هنگام رفتار نامطلوب کودک، محرکی را که برای او خوشایند است را تا زمانی که آن را رفتار را انجام ندهد و یا تکرار نکند حذف کنید، این فاصله زمانی مهم است اگر رعایت نشود کودک به این مسئله پی می‌برد که تاساعاتی بعد که والدین فراموش کردند دوباره به محرک خوشایند خود دسترسی پیدا می ‌کند.

فرزند پروری مثبت

این روش براساس ارتباط و توجه مثبت، باعث احتمال بیشتر در به دست آوردن مهارت ها و احساسات مثبت نسبت به خود و همچنین احتمال کمتر در مشکلات رفتاری فرزندان دارد.

راه هایی برای فرزندپروری مثبت وجود دارد که عبارتند از:

۱) مطمئن شدن از ایجاد محیطی امن و جالب

فراهم کردن محیط امن برای کودکان باعث آرامش بیشترآنان، کشف محیط خود، و سرگرم بودن در حالی که احتمال آسیب کم تری وجود دارد، می‌شود نیاز به محیطی امن برای شکوفایی استعداد ها و توانایی کودک، آموزش، رشد زبان و ذهن، تجربه حس کنجکاوی و آزمون و خطا بسیار حائز اهمیت است.

۲) ایجاد محیط مثبت آموزنده

والدین باید سعی در تشویق کودک به انجام کارهای خود به طورمستقل کنند تا‌ کودک یادبگیرد اما نظارت آنان بر کودک خود باید همیشگی باشد و هرموقع کودک نیاز به والدین و مراقبت آنان داشت در دسترس باشند و برای کودک خود وقت بگذارند.

۳) استفاده از نظم و انضباط قاطع

پیش گرفتن انضباطی قاتع مثل عکس العمل فوری نشان دادن نسبت به رفتار نادرست کودک، توضیح دادن علت نادرستی رفتار و ثبات داشتن، در تربیت کودک بسیار حائز اهمیت است چرا که با این کار کودک راه های کنترل کردن خود و درست و غلط را می‌آموزد، باید مسئولیت کارهای اشتباه خود را بپذیرد و از نیاز های دیگران مطلع می‌ شود.

۴) داشتن انتظار واقع بینانه

انتظارات والدین از فرزندان یکی از مواردی است که نوع نگرش آنان را به تربیت و فرزند خود مشخص می‌کند. داشتن انتظارات اشتباه در سنین اشتباه می‌تواند به کودک آسیب بزند، بنابراین والدین باید به این موضوع اهمیت ویژه ای قائل باشند

۵) به عنوان والد از خود مراقبت کنید

همانطور که این اعمال برای سلامت روان فرزندان مهم هستند، سلامت روان والدین نیز به همان اندازه حائز اهمیت است چراکه ارتباط مستقیم و متقابل بین آنان وجود دارد بنابراین والدین نیز باید در جهت شادمانی، آرامش و سلامت روان خود تلاش کنند و اقداماتی انجام دهند تا بتوانند فضای مناسب را برای فرزند خود نیز فراهم کنند.

اهمیت سبک های فرزند پروری

کسانی که از یک محیط منفی یا آسیب پذیر دوران کودکی می آیند (غالباً ناخواسته) رفتار والدین خود را هنگام تعامل با فرزندان خود تقلید می‌کنند. والدین با درک ناکافی از نقاط عطف رشد نیز ممکن است فرزندپروری مشکل آفرین را نشان دهند. شیوه های فرزندپروری در دوران انتقال زناشویی مانند جدایی ، طلاق و ازدواج مجدد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر کودکان نتوانند به اندازه کافی با این تغییرات سازگار شوند، در معرض پیامدهای منفی هستند (به عنوان مثال افزایش رفتار قانون شکنی، مشکلات در روابط همسالان و افزایش مشکلات عاطفی).

همچنین تحقیقات علمی نشان داده که برخلاف تفکر والدین در کم‌تر شدن توانایی پرورش فرزند با توجه به بزرگ تر شدن آنان، اجرای سبک فرزند پروری مناسب باتوجه به سن، در هرسنی از کودکی تا جوانی بسیار تأثیر گذار بوده و باعث دورماندن فرزندان از مشکلات، دردسر ها، عملکرد درست و موفق آنان می ‌شود. از آنجا که دوران نوجوانی دوران بسیار حساسی است و ممکن است والدین با رفتارها و عکس العمل های گوناگونی ازسوی فرزندانشان مواجه شوند در نظر گرفتن نکات زیر در پرورش و حفظ رابطه مناسب با فرزندان بسیار حائز اهمیت است.

• تحقیر و سرزنش کردن های مکرر، داشتن بحث و جدال هایی شدید و یا کتک زدن آسیب بسیار جدی به روابط و فرزند وارد می‌ کند.
• با نوجوان خود زیاد حرف بزنید و سعی در درک آنان داشته باشید
• با دوستان نوجوان خود آشنا شوید و سعی کنید روابط و رفت و آمد خانوادگی با آنان داشته باشید
• درباره افراد ناسالم، سودجو به آنان هشدار دهید
• معنویت، ارتباط با خدا، معنا پیدا کردن در زندگی را به نوجوان خود آموزش دهید
• با کوچک و بی ارزش شمردن احساسات و مشکلات نوجوان خود آن را تحقیر نکنید

کتاب آئین فرزندپروری به این موضوع اشاره می کند که تربیت فرزند موفق از مهم‌ترین وظایفی است که در درجه اول برعهده پدر و مادر و سپس مربیان و معلمان نهاده شده است، چرا که تربیت فرزند رابطه مستقیمی با صلاح و فساد جامعه دارد و اگر فرزندان در محیط خانواده، درست تربیت شوند از این ناحیه مشکلی برای جامعه پیش نمی آید. همچنین این کتاب فرزند پروری می‌گوید اگر فرزندانی با تربیت نادرست پا به عرصه‌ی اجتماع بگذارند، رفتار سوء آن در جامعه سرایت می کنند و تاثیر منفی برآن می گذارند.

برخی ازخانواده ها به خوبی می دانند که چگونه با فرزندان خود در شرایط مختلف رفتار کنند در مقابل، شاید عده‌ای از والدین نتوانند به خوبی با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند. شاید در گذشته گمان می کردند که فرزندآوری یکی از مراحل ازدواج آنهاست و بسیار کم پیش می آمد که قبل از بچه دار شدن به نحوه‌ی فرزندپروری و ابعاد مختلف آن فکرکنند.

امروزه با گذشت زمان و با توجه به تفاوت های دنیای امروزی با زمان قدیم آگاهی داشتن از نحوه‌ی فرزندپروری و شیوه های درست تربیت کودک افزایش یافته است. زوج های جوان در جامعه ‌ی امروزی با توجه به بالا رفتن آمار طلاق و آسیب‌ هایی که خانواده و کودکان را تهدید می کند خودشان را در پذیرش توانایی پدر و مادر شدن نمی بینند و گاهی اغلب زوج ها اغلب از ترس اینکه نتوانند پدر و مادر خوبی باشند قید آن را برای همیشه می زنند. به همین منظور باید زوج ها با انواع سبک های فرزند پروری، شیوه های فرزند پروری و روش های مطلوب آن آشنا باشند تا بتوانند آن را برای تربیت فرزندان خود به کار ببندند.

برگرفته از کتاب کارگاه بهبودی نوشته مجتبی دشتی#مجتبی_دشتی

6ـ راه‌های مختلفی که من از آن طریق پیام گرفتن را تجربه کرده‌ام چه بوده‌اند؟

توجه به مشارکت دوستان بهبودی، کمک خواستن از خدا و راهنما، اعلام پاکی و جشن تولدهای دوستان.

7ـ چه کار خدماتی جهت رساندن پیام انجام می‌دهم؟

ما با در میان گذاشتن آنچه که داریم پاک می‌مانیم. هر نوع مسوولیت خدماتی که باعث تحکیم و گردش کار در برنامه بهبودی می‌گردد و باعث پی بردن به اصل ارزش درمانی کمک یک معتاد به معتاد دیگر به عنوان ابزار رساندن پیام تلقی می‌شود. خدمت‌هایی از قبیل: منشی جلسه، خوش‌آمدگویی، گردانندگی، نماینده‌ی بین گروه، نشریات، سخنران، اطلاع‌رسان و ... به ما جهت رساندن پیام واضح و روشن کمک نماید.

8ـ راه‌های مختلف پیام رساندن چیست؟ من خود کدام یک را به کار می‌گیرم؟

هر نوع رفتار یا خدمتی که منجر به جلب یک همدرد نماید پیام می‌باشد و امروز یکی از بهترین نوع آن در جاذبه بودن نهفته است.

9ـ روش شخصی من در رهنما بودن چیست؟

روش های مختلفی برای راهنما بودن هست اما رویه شخصی من این است که در وهله اول اصول در من جاری شده باشد و توانسته باشم که چیزهایی را که در برنامه آموخته ام را در زندگی به اجرا گذارم تا نقطه جاذبه ای برای کسانی که تمایل دارند آن چیزهایی را که به رایگان دریافت نموده ام انتقال دهم باشم.

10ـ فرق بین جاذبه و تبلیغ چیست؟

جاذبه: یعنی جذب کردن بدون بزرگ‌نمایی و غلوّ و گرایش توسط اصل و ذات مساله.

تبلیغ: یعنی بزرگ‌نمایی آنچه را که نیست و موجه جلوه دادن آن.

تعاریف فوق معنا و مفهومی که انجمن بدان نیاز داردرا به ما می دهد.

ن

برگرفته از کتاب کارگاه بهبودی نوشته مجتبی دشتی #مجتبی_دشتی

با بیداری روحانی حاصل از برداشتن این قدم‌ها، کوشیدیم این پیام را به ساير معتادان برسانیم و این اصول را در تمام امور زندگی خود به اجرا درآوریم.

ای خالق مهربان!

مرا وسیله‌ی صلح و آشتی خود قرار ده

جایی که نفرت است، حامل عشق

جایی که خطاکاری و بدی است، حامل گذشت

جایی که نفاق است، حامل یکرنگی

جایی که نادرستی است، حامل دوستی

جایی که شک است، حامل یقین

جایی که نومیدی است، حامل امید

جایی که تاریکی است، حامل نور

و در جایی که غم است، حامل شادی باشم

پروردگارا!

کمکم کن که به جای تسلی‌خواهی، تسلی دهم و به جای درک شدن، درک کنم زیرا که پیدا کردن در گرو گم شدناست.با بخشش دیگران، خود بخشوده می‌شویم و در مرگ حیات جاودان پیدا خواهیم کرد...

«آمین»

قدم دوازدهم آخرین دانه‌ی زنجیر به هم پیوسته‌ی قدم‌هاست. گامی که سلسله‌وار و پشت سر هم مراحل سیر و سلوک روحانی فرد را در مسیر بهبودی بررسی می‌کند تا به جایگاه واقعی برساند، که پیام‌آور رهایی باشد. قدم دوازدهم نتیجه‌گیری کلیه‌ی قدم‌هاست، مرور از ابتدای قدم‌ها که به ترتیب:

1ـ صداقت 2ـ امید 3ـ اعتماد 4ـ شهامت 5ـ رهایی از رنجش‌ها 6ـ آمادگی و تمایل 7ـ فروتنی 8ـ عشق 9ـ جبران گذشته 10ـ نظم 11ـ درک اراده‌ی خداوند و در دوازدهمین قدم خدمت را درون ما رشد و ارتقاء می‌بخشد. با درست و کامل کار کردن این دوازده قدم به بیداری و هوشیاری روحانی دست خواهید یافت و می‌توانید منبع فیض تباه نشدنی خداوند را در کنارتان حس کنید. این شخصیت جدید یک شخصیت در حال رسیدن به تعالی‌ست. امروز انسانِ شرافتمندی شده‌اید، دیگر از بودنتان احساس بدی ندارید آن قدر متواضع شده‌اید که همه را با یک چشم می‌بینید، امروز مرز و بوم، ملیّت، نژاد، سن و جنسیت برای ابراز عشقتان مفهومی ندارد. من امروز با طریقه‌ی روحانی که در دعا آموختم سعی کردم که به آگاهی از اراده‌ی خداوند دست یابم و قدرت اجرایش را از آن منبع فیض درخواست نمایم، زندگی‌ام شکل و شمایل روحانی به خود گرفت، آرامش درونی قابل لمس بود. همه‌ی این‌ها نتیجه‌ی مداومت در برنامه دوازده قدمی بود. امروز دیگر نگران مسايل مالی‌ام نیستم چرا که سهم خود را در قبال کارها انجام می‌دهم و از او طلب و تقاضای رشد دارم، او نیاز امروز مرا مهیّا می‌نماید پس نگران فردا نیستم. من با کمک خدا و این اصول می‌توانم حامل این پیام باشم که امروز با توکّل به نیروهای خداوندی و خواستن و دعا کردن می‌توانم پاسخم را از او دریافت نمایم و به توانایی‌هایی دست یابم که ابزاری در دستان آن خداوندبرای اجرای اراده‌اش باشم، به مرور این طریقه‌ی روحانی زندگی آشفته‌ی گذشته‌ام را سامان بخشید و توانستم در دوازدهمین قدم بدون قید و شرط این پیام را به همه کسانی که تمایل درخواست کمک دارند رسانم و برای سفر روحانی حتماً خود را در شرایط سخت و بحرانی هم قرار می‌دهم چون گذشتن از خود را توسط دیگری نسبت به خودم تجربه نموده بودم و امروز به جای تسلّی‌خواهی تسلّی‌بخش هستم و به جای درک شدن سعی در درک دیگران می‌نمایم و با بخشش دیگران خود بخشیده می‌شوم و در مرگ؛ حیات جاودان پیدا می‌کنم. من امروز سعی در دعوت کسانی دارم که در گذشته‌ی من حرکت می‌کنند و به در و دیوار می‌خورند و در بن‌بست اعتیاد گرفتارند زیرا می‌دانم که با این سلسله‌ی به هم پیوسته روحانی، روحمان بیدار و افق دیدمان گشترش می یابدو رابطه‌مان با خداوند استوار و محکم‌تر می‌گردد. یادمان باشد ما ضدلغزش نیستیم اگر این اصول را جدّی نگیریم برایمان کاربرد نخواهد داشت. اگر مسیر را اشتباه رفتیم با اقرار به خطایمان دوباره این سیر و سلوک روحانی را از سر می‌گیریم تا پخته شویم ناامید نشوید به راه ادامه دهید.

این درگه ما درگه نومیدی نیست صد بار اگر توبه شکستی باز آ

«مولوی»

1ـ تجربه‌ی کلی که از کارکرد قدم‌ها به دست آورده‌ام چیست؟

آشنایی با جنبه‌های جسمی، روحی ـ روانی، احساسی بیماری اعتیاد، شناخت انکار، مشورت کردن، سپردن به خدا، شناسایی رنجش‌ها، اعتماد به خداوند و شهامت بیان دردها، آگاهی نسبت به نقايص، شناخت کمبودها، تهیه‌‌ی لیست خسارت و بدست آوردن شهامت جبران آنها، ترازنامه‌نویسی و ارزیابی روزانه‌ی خود، دعا و مراقبه، همه و همه مرا به سمت بیداری روحانی و انسانیت‌ هدایت کرد و به صورت نسبی به تعادل رسانید. تجربه‌ی کارکرد قدم‌ها در جای خود موجب شد از آن قدم در امور زندگی خود بیشتر استفاده کنم و مرا به رشد روحانی و اقتصادی رساند، هنوز ابتدای این مسیر پایان‌ناپذیر هستم و از این تجارب تا آخر عمر می‌بایست استفاده نمایم زیرا که من هر روز در حال رشد و تغییر هستم.

2ـ بیداری روحانی من چگونه بوده است؟

بیداری روحانی من روزبه‌روز به صورت یک فرایند بوده. امروز با تسلیم، باورهای من تغییر کرده به دیگران خسارت نمی‌زنم خدمت می‌کنم و کمتر عجله می‌کنم، مشورت را در زندگی لحاظ می‌کنم و با مقایسه‌ای که از باورهای قدیم و جدید پیش رویم دارم احساس می‌کنم روشن‌بین شده‌ام، مصلحت جمع را در نظر می‌گیرم مسوولیت کارهایم را به عهده می‌گیریم و برای دیگران ارزش قایل می‌شوم، این حالات ما و در لحظه زندگی کردن و میل به خدمت را بیداری روحانی گویند. من در راه رسیدن به بیداری از خود هیچ چیز نداشتم و هر چه آموختم از این اصول بوده، نوع بیداری روحانی در من مختص به خود من است ولی همه‌ی ما می‌توانیم نوعی از آن را تجربه کرده باشیم که شاید بسیار شبیه به هم باشد.

3ـ چه تغییرات پاینده و ثابتی در نتیجه‌ی بیداری روحانی در من شکل گرفته است؟

تغییرات در زندگی ما به مرور و آهستگی و هم‌زمان به نیاز و رشدمان در برنامه اتفاق افتاد. استفاده از نقص‌ها برای ما آزاردهنده بود. دلزدگی به همراه داشت و تغییرات معمولاً همراه با درد بود تا اینکه با حالت استیصال و عجز آن را رها کردیم و رویه‌ی جدیدی را جایگزین رفتارهای غلط و ناهنجارمان برگزیدیم. همین انگیزه‌ای شد برای رویکرد به زندگی معنوی و روحانی. هر چه که از طول پاکی‌مان می‌گذرد به همان میزان احساس نیاز به معنویت و روحانیت در زندگی می‌نماییم و هر چه احساسات و اعمال ما ثبات و قوام می‌یابد از تعادل بهتری برخوردار می‌شویم که در نتیجه‌ی این تلاش‌ها روحمان بیدار و ضمیرمان آرام می‌گردد.

4ـ برای من کدام اصل روحانی بیشترین ارتباط را با قدم‌های دوازده‌گانه داشت و چگونه به بیداری روحانی من کمک کرده است؟

تمام اصول روحانی نهفته در قدم‌ها برای رشد و بیداری روحانی تاثیر بسزایی دارند. اما نقش صداقت از همه مهم‌تر است. هر قدر درک ما از اصول عمیق‌تر می‌شود به همان نسبت در مراحل و راه‌های مختلف و جدید زندگی رشد می‌کنیم. صداقت موجب شد پاک شوم و بیماری خود را انکار نکنم و بتوانم به دیگران هم خدمت نمایم و خود را بالاتر از دیگران نبینم. اصل تواضع موجب شد خود را بزرگ‌تر از حد واقعی خود نشان ندهم و هم‌چنین اصل پذیرش و تسلیم موجب شد بیماری خود و اطرافیانم را بپذیرم و در جنگ نروم تا به آرامش برسم. همه‌ی اصول روحانی برای من کاربرد داشته است و در راه رسیدن به بیداری روحانی به من کمک کرده ولی تعدادی از آنها مرا بیشتر به خداوند نزدیک کرده است.

5ـ برای من بیداری روحانی چه مفهومی دارد؟

بیداری روحانی برداشتی کاملا شخصی و متفاوت برای هر فرد است اما به صورت جامع و کلی وقتی اصول نهفته در قدمها را بکار می گیریم ، روی منیت خود خط می زنیم و از آنچه داریم می بخشیم، هدف از خلقتمان را درک می نماییم ، خدمت و عشق می ورزیم و روحی که سالها بواسطه مصرف مخدر در خوابی عمیق فرو رفته بود بیدار و به سمت تعالی و نور حرکت می دهیم.

برگرفته از کتاب کارگاه بهبودی نوشته مجتبی دشتی #مجتبی_دشتی

31ـ آیا هرگز در شرایطی قرار گرفته‌ام که لازم بوده به خاطر اعتقاداتم بپاخیزم، حتی اگر هزینه‌ی شخصی برایم در برداشته باشد؟ چه واکنشی نشان دادم؟ نتایج آن چه بود؟

امروز با توجه به اصولی که آموخته‌ام گاهی در شرایطی قرار می‌گیرم که باید تمام ارزش‌هایی را که فراگرفته‌ام و اصول اخلاقی را که نسبت به آنها خود را متعهّد کرده‌ام را زیرپا بگذارم، شاید در مقابل این کار امتیازاتی برایم مهیّا شود اما بنا به تجربیات گذشته و تکرار رفتارهای غیراخلاقی وغیر اصولی چیزی جزء ناکامی و بدنامی برایم به همراه نخواهد داشت و با توجه به همه‌ی امتیازات و باورهای جدیدی که در برنامه بازیابی به دست آورده‌ام در مقابل آنها ایستادگی می‌کنم، زیرا امروز در قدم یازدهم دیگر تنها نیستم و نیرویی عاشق و مهربان حامی من است. پس این شهامت را در خود می‌بینم که هر چند که از نظر مالی ضرر ببینم اما اصول و اخلاقیات را زیرپانخواهم گذاشت.

32ـ آیا تاکنون چیزهایی که به آن نیاز دارم به من داده شده است؟ چه چیزهایی دریافت کرده‌ام؟

در ابتدا چیزهایی را از خداوند درخواست کردم که تعدادی از آنها ضروری و تعدادی غیر ضروری بودبعدها به این نتیجه رسیدم که خداوند آن چیزهای را که من نیاز دارم در اختیارم می گذارد مثل شهامت و توانایی مقابله با مشکلات

با بیداری روحانی حاصل از برداشتن این قدم‌ها، کوشیدیم این پیام را به ساير معتادان برسانیم و این اصول را در تمام امور زندگی خود به اجرا درآوریم.

ای خالق مهربان!

مرا وسیله‌ی صلح و آشتی خود قرار ده

جایی که نفرت است، حامل عشق

جایی که خطاکاری و بدی است، حامل گذشت

جایی که نفاق است، حامل یکرنگی

جایی که نادرستی است، حامل دوستی

جایی که شک است، حامل یقین

جایی که نومیدی است، حامل امید

جایی که تاریکی است، حامل نور

و در جایی که غم است، حامل شادی باشم

پروردگارا!

کمکم کن که به جای تسلی‌خواهی، تسلی دهم و به جای درک شدن، درک کنم زیرا که پیدا کردن در گرو گم شدناست.با بخشش دیگران، خود بخشوده می‌شویم و در مرگ حیات جاودان پیدا خواهیم کرد...

«آمین»

قدم دوازدهم آخرین دانه‌ی زنجیر به هم پیوسته‌ی قدم‌هاست. گامی که سلسله‌وار و پشت سر هم مراحل سیر و سلوک روحانی فرد را در مسیر بهبودی بررسی می‌کند تا به جایگاه واقعی برساند، که پیام‌آور رهایی باشد. قدم دوازدهم نتیجه‌گیری کلیه‌ی قدم‌هاست، مرور از ابتدای قدم‌ها که به ترتیب:

1ـ صداقت 2ـ امید 3ـ اعتماد 4ـ شهامت 5ـ رهایی از رنجش‌ها 6ـ آمادگی و تمایل 7ـ فروتنی 8ـ عشق 9ـ جبران گذشته 10ـ نظم 11ـ درک اراده‌ی خداوند و در دوازدهمین قدم خدمت را درون ما رشد و ارتقاء می‌بخشد.

در هفته های آینده قدم دوازده را پیشکشتان می کنیم