مواد مخدر کمیکال چیست؟

مواد مخدر کمیکال یکی از انواع روانگردان خانواده AM است که در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند و به عنوان کانابینوئیدهای سنتتیک (Synthetic Cannabinoids) دسته‌بندی می‌شوند و گاهی آن را با نام ماریجوانای صنعتی نیز می شناسند. این مواد، بر روی مواد گیاهی خشک شده (مانند مریم‌گلی یا گیاهان دیگر) اسپری می‌شوند و سپس به صورت سیگار یا از طریق ویپ (Vape) مصرف می‌گردند.

اثرگذاری کمیکال به این دلیل است که گیرنده‌های کانابینوئیدی (CB1 و CB2) در مغز و بدن را هدف قرار می‌دهد؛ همان گیرنده‌هایی که THC (ماده فعال ماری‌جوانا) آن‌ها را فعال می‌کند. با این تفاوت که کانابینوئیدهای سنتتیک می‌توانند تا صدها برابر قوی‌تر به این گیرنده‌ها متصل شوند. این قدرت بالا منجر به بروز اثرات روان‌گردان شدید، توهمات جدی و عوارض جسمی و روانی غیرمنتظره می‌شود که در مصرف ماری‌جوانا یا گل طبیعی کمتر دیده می‌شود.

ترکیبات مواد مخدر کمیکال

یکی از بزرگترین خطرات و دلایل غیرقابل‌پیش‌بینی بودن کیمیکال، تنوع و ناشناختگی ترکیبات آن است. این مواد تحت یک فرمول ثابت و استاندارد تولید نمی‌شوند و تولیدکنندگان زیرزمینی به طور مداوم فرمول شیمیایی خود را تغییر می‌دهند تا از قوانین کنترل مواد مخدر فرار کنند. با این حال، ترکیبات کمیکال به طور کلی شامل موارد زیر هستند:

ماده پایه گیاهی: اغلب گیاهان معمولی و بدون اثر روان‌گردان مانند مریم‌گلی، یونجه یا حتی مواد خرد شده دیگر که به عنوان بستر برای اسپری شدن مواد شیمیایی عمل می‌کنند.

کانابینوئیدهای سنتتیک (SCs): این مواد، مولکول‌های شیمیایی هستند که به صورت آزمایشگاهی سنتز شده و بر روی گیاه اسپری می‌شوند. نمونه‌های شناخته‌شده‌ای مانند JWH-018، HU-210 و CP 47,497 در گذشته رایج بودند، اما در حال حاضر صدها نوع جدید از آن‌ها در بازار وجود دارد.

مواد حلال و نگهدارنده: از حلال‌هایی مانند استون یا اتانول برای حل کردن پودر کانابینوئید سنتتیک و اسپری کردن یکنواخت آن بر روی گیاه استفاده می‌شود.

آلاینده‌های ناشناخته: به دلیل تولید غیرقانونی و بدون نظارت، احتمال آلودگی با فلزات سنگین، مواد شیمیایی سمی یا حتی مواد مخدر دیگر (مانند مت‌آمفتامین یا مواد افیونی) بسیار بالاست.

علائم مصرف مواد کمیکال چیست؟

علائم مصرف کمیکال می‌تواند بلافاصله پس از استعمال ظاهر شده و در مقایسه با مواد دیگر، شدید و حتی ترسناک باشد. مصرف‌کننده ممکن است به طور ناگهانی دچار تغییرات فیزیکی و روانی جدی شود:

علائم جسمی:

افزایش شدید و خطرناک ضربان قلب (تاکی کاردی) و فشار خون بالا.

شل شدن و سستی عضلات (احساس عدم کنترل بر اندام‌ها).

حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه شدید.

گشاد شدن مردمک چشم و تعریق غیرعادی.

تشنج و لرزش‌های کنترل‌نشده بدن.

علائم روانی و رفتاری:

رفتارهای پرخاشگرانه، خشن یا غیرقابل‌پیش‌بینی.

توهمات دیداری و شنیداری (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند).

اختلال در تمرکز، قضاوت و از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت.

اضطراب شدید، حملات پانیک و پارانویا (توهم توطئه یا احساس تعقیب شدن).

تجربه حالت روان‌پریشی (Psychosis) که در آن فرد ارتباط خود با واقعیت را از دست می‌دهد.

فرق موادمخدر کمیکال و گل

یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که باید درباره کمیکال بدانید، فرق کمیکال و گل است. این دو ماده اغلب به اشتباه مشابهه هم شناخته می‌شوند، در حالی که تفاوت‌های اساسی و زیادی دارند:

پس بنابراین، کمیکال به هیچ عنوان ماری‌جوانای قوی‌تر نیست، بلکه یک ماده سم شیمیایی دیگری است که شباهت عملکردی به ماری‌جوانا دارد، اما ماهیت و خطرات آن کاملاً متفاوت و بسیار مهلک­تر است. کیمیکال یک ماده مخدر جدید با پتانسیل مرگبار است.

شیوع مصرف کمیکال بین سنین ۱۸ تا ۲۵ بیشتر مشهود است.

طبق آمارهای بدست آمده نرخ بیشترین شیوع مصرف مواد مخدر کمیکال به گروه سنی ۱۸ تا ۲۵ سال اختصاص داده می‌شود. دلایل متعددی در این شیوع نقش دارند که درک آن‌ها برای پیشگیری حیاتی است:

کنجکاوی و هیجان‌طلبی: جستجوی تجارب روان‌گردان جدید در مهمانی‌ها و دورهمی‌های دوستانه.

باور غلط به اعتیادآور نبودن: تبلیغات غلط مبنی بر بی‌خطر بودن یا گیاهی بودن آن (به دلیل اسپری شدن بر روی گیاهان خشک).

قیمت پایین و دسترسی آسان: ارزان بودن و سهولت تهیه این ماده در مقایسه با سایر مواد مخدر.

وابستگی به کمیکال چه زمانی اتفاق می­افتد؟

برخلاف بسیاری از مواد مخدر دیگر که اعتیاد آن‌ها به تدریج رخ می‌دهد، وابستگی به کمیکال با سرعتی باورنکردنی و بسیار سریع اتفاق می‌افتد. ساختار شیمیایی فوق‌العاده قوی آن باعث می‌شود که سیستم پاداش مغز به شدت تحریک شده و در عرض تنها یک تا چند بار مصرف، فرد دچار وابستگی عمیق روانی شود.

پس از اولین تجربه خوشایند (که اغلب با خواب و آرامش همراه است)، مغز به شدت برای تکرار آن حالت وسوسه می‌شود. هنگامی که مصرف‌کننده تلاش می‌کند مصرف را قطع کند، علائم ترک شدید فیزیکی و روانی مانند درد عضلانی، تهوع، بی‌قراری و افسردگی شدید بروز می‌کند. این علائم به قدری آزاردهنده هستند که فرد را مجبور به مصرف مجدد برای فرار از آن‌ها می‌کند و این چرخه معیوب، وابستگی را تثبیت می‌سازد. برای درمان این وابستگی شدید، مراجعه به مشاوره تخصصی ترک اعتیاد در یک مرکز معتبر ضروری است.

عوارض مصرف مواد مخدر کمیکال

عوارض ناشی از مصرف کمیکال به دلیل ماهیت صنعتی و ناشناخته بودن ترکیبات، بسیار مخرب‌تر از انواع سنتی مواد هستند. این ماده می‌تواند تقریباً بر تمامی سیستم‌های حیاتی بدن، از مغز گرفته تا اندام‌های داخلی، تأثیرات جبران‌ناپذیری بگذارد.

عوارض جسمی و سلامتی

مصرف مکرر مواد مخدر کمیکال عواقب مرگ‌باری برای جسم به همراه دارد:

مشکلات قلبی-عروقی: افزایش فشار خون، ضربان قلب نامنظم و خطر سکته قلبی و مغزی به دلیل فشار شدید بر سیستم عروقی.

آسیب‌های کلیوی و کبدی: مواد شیمیایی سمی موجود در کمیکال، کبد و کلیه‌ها را برای دفع بیش از حد تحت فشار قرار داده و منجر به نارسایی این اندام‌ها می‌شود.

عوارض روانی و عصبی

آسیب مغزی دائم: تأثیر بر سلول‌های عصبی و کاهش دائمی قدرت حافظه، تمرکز و قضاوت.

اختلالات روانی حاد: تشدید یا بروز اختلالات دو قطبی، اختلال اضطراب فراگیر، حملات پانیک و روان‌پریشی.

خودکشی و رفتارهای پرخطر: توهمات و قضاوت‌های نادرست ناشی از مصرف، فرد را در معرض رفتارهای پرخطر و تمایل به خودکشی قرار می‌دهد.

مشکلات تنفسی: استنشاق دود و حلال‌های شیمیایی به ریه‌ها آسیب می‌زند و می‌تواند باعث تنگی نفس و برونشیت مزمن شود.

ناباروری: گزارش‌هایی مبنی بر تأثیر مخرب کمیکال بر DNA و کاهش توانایی باروری، به‌ویژه در مردان، وجود دارد.

تماشای فیلم های پورن توسط کودکان

تماشای فیلم های پورن توسط کودکان می تواند به آسیب های روانی و اجتماعی متعددی منجر شود. برخی از این آسیب ها شامل موارد زیر است:

1. تصور نادرست از روابط جنسی : فیلم های پورن معمولا تصویری غیرواقعی و اغراق آمیز از روابط جنسی و عواطف انسانی ارائه می دهند. کودکان ممکن است نتوانند تفاوت بین واقعیت و تخیل را درک کنند و انتظارات نادرستی از روابط داشته باشند.

2. تاثیر بر خودپنداری : تماشای پورن می تواند تاثیر منفی بر تصور فرد از بدن خود و بدن دیگران بگذارد، و ممکن است منجر به مقایسه های نامناسب و احساس عدم کفایت شود.

3. تروما و اضطراب : محتویات خشن و غیرقابل قبول در برخی فیلم های پورن می تواند باعث اضطراب، ترس و حتی بروز تروما در کودکان شود.

4. اختلالات اجتماعی : کودکان ممکن است به جای یادگیری نکات مثبت اجتماعی و عاطفی، الگوهای نادرستی از رفتار اجتماعی و عاطفی را از پورن بیاموزند، که می تواند بر روابط بین فردی آنها تاثیر منفی بگذارد.

5. سوءاستفاده و خشونت : برخی فیلم های پورن شامل عناصر خشونت آمیز هستند که ممکن است به ایجاد و تقویت رفتارهای خشونت آمیز یا سوءاستفاده جنسی منجر شوند.

6. افزایش میل جنسی زودرس : مواجهه با محتوای جنسی در سنین پایین می تواند منجر به تمایلات جنسی زودرس و مشکلاتی در کنترل میل جنسی گردد.

برای کاهش این آسیب ها، اطلاع رسانی، گفتگو با کودکان در مورد مسائل جنسی به شکلی سالم و سازنده، و نظارت بر محتوای مصرفی آنها اهمیت دارد. والدین و معلمان باید به طور فعال در این زمینه ها مشارکت کنند.

محافظت از کودکان در برابر محتوای مستهجن و نامناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. در اینجا راهکارهایی برای کمک به این هدف ارائه می شود:

1. آموزش و گفتگو: با کودکان خود در مورد محتوای مناسب و نامناسب صحبت کنید. به آنها بیاموزید که چرا برخی محتواها نادرست هستند و چگونه می توانند آنها را شناسایی کنند.

2. تنظیمات حریم خصوصی: در دستگاه ها و پلتفرم های آنلاین از تنظیمات حریم خصوصی و فیلترها استفاده کنید. بسیاری از نرم افزارها و ابزارهای آنلاین قابلیت فیلتر کردن محتوای نامناسب را دارند.

3. برنامه های فیلترینگ: از نرم افزارهای فیلترینگ وب استفاده کنید که می توانند محتوای ناخواسته را شناسایی و مسدود کنند. برخی از این برنامه ها قابلیت گزارش دهی نیز دارند.

استفاده از نرم افزارهای کنترل والدین:

- نرم افزارهایی مانند Net Nanny، Norton Family و Qustodio می توانند به شما کمک کنند تا محتوای نامناسب را کنترل کرده و زمان استفاده از دستگاه ها را محدود کنید.

- به صورت فعال بر فعالیت های آنلاین کودکان خود نظارت کنید. نه تنها با استفاده از نرم افزارهای کنترل، بلکه با گفتگو درباره تجربیات و فعالیت هایشان.

- بیشتر پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی دارای تنظیمات حریم خصوصی و فیلتر محتوا هستند. این تنظیمات را بررسی و فعال کنید.

- با استفاده از فیلترهای DNS مانند OpenDNS می توانید محتوای نامناسب را در سطح شبکه مسدود کنید.

- پیش از نصب هر برنامه یا بازی، نقدها و امتیازات آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید مناسب سن فرزندتان است.

4. نظارت بر فعالیت ها: به طور منظم بر فعالیت های آنلاین کودکان خود نظارت کنید. این کار می تواند شامل بررسی تاریخچه مرورگرها و گفتگو با فرزندتان در مورد تجربیات آنلاین شان باشد.

5. ایجاد محدوده زمانی: زمان استفاده از دستگاه های دیجیتال را محدود کنید. تعیین زمان های خاص برای استفاده از اینترنت و بازی های ویدیویی می تواند بهره وری بیشتری ایجاد کند.

6. تشویق به فعالیت های دیگر: کودکان را تشویق کنید تا در فعالیت های غیر آنلاین مانند ورزش، هنر یا مطالعه کتاب های مناسب سن خود شرکت کنند. این کار می تواند زمان کمتری برای دسترسی به محتوای نامناسب فراهم کند.

7. مدل سازی رفتار: با رفتار خود به کودکان نشان دهید که چگونه به محتوای آنلاین نزدیک شوند. استفاده معقول و مسئولانه از فناوری از طرف والدین می تواند الگوی خوبی برای کودکان باشد.

8. گفتگو درباره خطرات آنلاین: کودکان را در مورد خطرات احتمالی اینترنت و چگونگی محافظت از خود آموزش دهید. به آنها بیاموزید که هرگز اطلاعات شخصی خود را به اشتراک نگذارند و در صورت مواجهه با محتوای نامناسب، با شما صحبت کنند.

با انجام این اقدامات می توان به کودکان کمک کرد تا در یک محیط آنلاین امن تر قرار گیرند و توانایی تفکر انتقادی درباره محتوایی که با آن مواجه می شوند را تقویت کنند.

9.ایجاد محیط امن:

- فضایی را برای بحث و گفتگو فراهم کنید، تا فرزندان بتوانند آزادانه احساسات و نگرانی های خود را با شما در میان بگذارند.

10.محدودیت زمان استفاده:

- زمان استفاده از دستگاه های دیجیتال را محدود کنید تا از بروز مشکلات ناشی از استفاده بیش از حد، جلوگیری شود.

11.تشویق به فعالیت های غیردیجیتال:

- فرزندان خود را به شرکت در فعالیت های ورزشی، هنری و جمعی تشویق کنید تا وقت کمتری را در فضای مجازی بگذرانند.

12.ایجاد قوانین خانوادگی:

- قوانینی در مورد استفاده از اینترنت و دستگاه های دیجیتال در خانواده تعیین کنید و آن ها را به کودکانی که به سن درک این قوانین رسیده اند، بیاموزید.

خودکشی در دانش آموزان یک مساله جدی و پیچیده است و می تواند ناشی از ترکیبی از عوامل فردی، اجتماعی و محیطی باشد. در ادامه به برخی از دلایل متداول خودکشی در دانش آموزان اشاره می شود:

۱. فشار تحصیلی

- انتظارات بالا: انتظارات والدین و فشار رقابتی در مدارس می تواند منجر به استرس و اضطراب شدید شود.

- ترس از شکست: اضطراب درباره نتایج تحصیلی و ترس از عدم موفقیت می تواند شدید باشد.

۲. مشکلات روانی

- افسردگی: یکی از شایع ترین مشکلات روانی در میان دانش آموزان است که می تواند منجر به افکار خودکشی شود.

- اضطراب: مشکلات اضطرابی مانند اضطراب اجتماعی یا اختلالات دیگر می تواند احساس ناامیدی ایجاد کند.

۳. مشکلات خانوادگی

- اختلافات خانوادگی : وضعیت نامناسب خانوادگی، مانند طلاق یا جدایی والدین، ممکن است فشار روحی زیادی بر دانش آموز وارد کند.

- عدم حمایت عاطفی : نبود حمایت عاطفی و توجه از سوی خانواده می تواند منجر به احساس تنهایی و ناامیدی شود.

۴. آزار و اذیت

- Bullying : آزار و اذیت های جسمی و روانی در مدارس می تواند اثرات جدی بر سلامت روان دانش آموزان بگذارد.

۵. انزوا اجتماعی

- تنهایی : نداشتن دوستان نزدیک و احساس تنهایی می تواند احساس بی معنایی و ناامیدی را افزایش دهد.

۶. مشکلات هویتی

- جست وجوی هویت : برخی از دانش آموزان ممکن است با مسائل هویت و پذیرش خود مشکلاتی مواجه باشند، به ویژه در مواردی مانند گرایش های جنسی یا تفاوت های فرهنگی.

۷. ناتوانی در مدیریت احساسات

- **کنترل نداشتن بر هیجانات**: نبود مهارت در مدیریت احساسات و فشارهای روانی می تواند به بحران ها کمک کند.

۸. تاثیر رسانه ها

- مضامین منفی : نمایش های رسانه ای و مقالات مربوط به خودکشی می تواند تاثیر منفی بر بیننده بگذارد و احساسات منفی را تشدید کند.

۹. عدم دسترسی به مشاوره

- کمبود منابع : عدم دسترسی به خدمات مشاوره و روان درمانی به موقع می تواند در تشدید مشکلات نقش داشته باشد.

توجه به این دلایل و فراهم کردن حمایت های لازم از مدارس، خانواده ها و جامعه می تواند در پیشگیری از این معضل موثر باشد. همچنین، ارتقاء آگاهی در مورد سلامت روان و تشویق به گفتگوهای باز و صادقانه در مورد احساسات و مشکلات، گام مهمی در راستای کاهش خودکشی در دانش آموزان است.

انتخاب یک (همسفر زندگی) پارتنر مناسب فرآیندی مهم و حساس است که نیاز به دقت و توجه ویژه ای دارد. در اینجا چند نکته کلیدی برای کمک به شما در این زمینه آورده شده است:

1. شناسایی نیازها و ارزش ها : ابتدا باید بدانید که چه نیازهایی دارید و چه ارزش هایی برایتان مهم هستند. این شامل مسائلی مثل هدف های زندگی، علاقمندی ها، و ارزش های اخلاقی می شود.

2. تعارف و آشنایی : با افراد جدید آشنا شوید، چه از طریق دوستان، چه در محیط های اجتماعی یا آنلاین. شناخت افراد مختلف به شما کمک می کند که بفهمید کدامیک بیشتر با شما هم خوانی دارند.

3. گفتگو و ارتباط : ارتباط موثر یکی از کلیدی ترین جنبه های رابطه است. سعی کنید به طور مستمر درباره احساسات، خواسته ها و نگرانی های خود با شخص مورد نظر صحبت کنید.

4. بررسی تناسب شخصیتی: به شخصیت و رفتار طرف مقابل دقت کنید. آیا او به شما احترام می گذارد؟ آیا می تواند با شما به بحث های عمیق تری بپردازد؟ تناسب شخصیتی اهمیت زیادی دارد.

5. اعتماد و صداقت: برای یک رابطه سالم، اعتماد و صداقت بسیار حیاتی است. اطمینان حاصل کنید که پارتنر شما قابل اعتماد و صادق است.

6. پذیرش تفاوت ها: هیچ دو نفر کاملا مشابه نیستند. شما باید به تفاوت ها و خصوصیات مختلف یکدیگر احترام بگذارید و پذیرای آن ها باشید.

7. توجه به احساسات: به احساسات و احساس راحتی خود در کنار فرد توجه کنید. آیا با او احساس خوشایندی دارید یا خیر؟ این احساسات می توانند نشانه هایی از تناسب شما با آن فرد باشند.

8. چالش ها و حل مشکلات: هیچ رابطه ای بدون چالش نیست. مهم است که ببینید چگونه با مشکلات کنار هم برخورد می کنید و آیا می توانید به یکدیگر کمک کنید.

9. تست زمان: زمان را بخشی از فرآیند انتخاب پارتنر در نظر بگیرید. روابط به مرور زمان بهتر می شوند و شما می توانید در طول زمان شخص را بهتر بشناسید.

10. به احساسات شهودی توجه کنید : در نهایت، به احساسات درونی خود درباره فرد توجه کنید. گاهی اوقات، احساسات می توانند به شما گفت که آیا فرد مناسب شما هست یا خیر.

با رعایت این نکات، می توانید به انتخاب یک پارتنر مناسب نزدیک تر شوید. برقراری ارتباط و احترام به خود و دیگران در این فرآیند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

تله های فکری به الگوهای فکری یا برداشت هایی اطلاق می شود که ممکن است به طور ناخودآگاه افراد را به سمت تصمیم گیری های نادرست یا نتیجه گیری های اشتباه هدایت کند. این تله ها معمولا شامل پیش فرض ها، تعصبات یا تفکرات خطای رایج هستند که به جای کمک به تفکر منطقی، باعث انحراف از واقعیت و تحلیل صحیح می شوند.

چند نمونه از تله های فکری عبارتند از:

1. تله تایید: تمایل به جستجوی اطلاعاتی که باورهای قبلی را تایید می کند و نادیده گرفتن یا کم اهمیت شمردن اطلاعاتی که با آن باورها در تضاد است.

2. تله کلیشه ای: قضاوت بر اساس کلیشه ها و تصورات رایج درباره گروه ها یا افراد، بدون در نظر گرفتن ویژگی های فردی آن ها.

3.تله جهانی سازی: تعمیم دادن یک مورد خاص به کل وضعیت یا افراد، مثلا اگر یک بار یک تجربه منفی داشته اید، فکر کنید که همیشه اینطور خواهد بود.

4. تله احساسات: اجازه دادن به احساسات شخصی برای تاثیرگذاری بر تصمیم گیری ها، به ویژه در مواقعی که باید منطقی و عقلانی عمل کرد.

5. تله انتخاب: وقتی که با گزینه های زیاد مواجه هستیم، ممکن است احساس سردرگمی کنیم و تصمیم گیری را دشوارتر کنیم، حتی به انتخاب گزینه ای که ممکن است بهترین نباشد.

شناخت این تله های فکری می تواند به افراد کمک کند تا در فرایند تصمیم گیری خود بیشتر دقت کنند و از اشتباهات رایج جلوگیری کنند.

سیگار الکترونیکی (که معمولا به عنوان vape یا e-cigarette نیز شناخته می شود) یک دستگاه الکترونیکی است که برای شبیه سازی عمل کشیدن سیگار طراحی شده است. این دستگاه ها با استفاده از یک باتری و یک سیستم گرمکن، مایع مخصوصی به نام "مایع ویپ" را بخار می کنند. مایع ویپ معمولا شامل نیکوتین، گلیسیرین گیاهی، پروپیلن گلیکولی، طعم دهنده ها و سایر مواد است. خیلی ها تصور می کنن سیگارهای الکترونیکی چندین مزیت نسبت به سیگارهای معمولی دارند، از جمله:

1. کمتر آسیب رسان: بسیاری از افراد معتقدند که سیگارهای الکترونیکی کمتر آسیب رسان هستند، زیرا دود حاصله از احتراق تنباکو شامل تعداد زیادی ماده شیمیایی خطرناک نیست.

2. تنوع طعم: مایعات مختلف برای سیگارهای الکترونیکی با طعم های مختلف قابل دسترسی هستند و این امکان را برای کاربران فراهم می کند که انتخاب های متنوعی داشته باشند.

3. عدم ایجاد بوی سیگار: بخار تولید شده از سیگار الکترونیکی معمولا بوی بسیار کمتری نسبت به دود سیگار دارد.

با این حال، برخی نگرانی ها نیز در مورد سیگارهای الکترونیکی وجود دارد، از جمله اثرات بلندمدت آن بر سلامتی، وابستگی به نیکوتین و تاثیرات احتمالی بر جوانان و نوجوانان. بنابراین، استفاده از این دستگاه ها باید با احتیاط و با آگاهی از خطرات و مزایا همراه باشد.و مهمان محترم برنامه ما جناب مجتبی دشتی روانشناس و درمانگر اعتیاد هستکه بیش از دو دهه و با بیش از پنجاه عنوان کتاب در این حوزه حرفهای زیادی برای کاهش آسیب جوانان داره

خبرنگار: جناب دشتی در خصوص سیگارهای الکترونیکی برامون توضیح بدید

ویپ و پاد (پاد) از جمله محصولات نیکوتینی جدیدی هستند که به سرعت در بین جوانان و نوجوانان محبوب شده اند. تاریخچه ورود و شیوع این محصولات به چندین سال قبل برمی گردد.

تاریخچه

1. معرفی ویپ:

- ویپ به معنای "بخار گرفتن" است و به دستگاه هایی اطلاق می شود که برای تولید بخار استفاده می شوند. این دستگاه ها معمولا نیکوتین، گلیسیرین گیاهی و طعم دهنده ها را در خود دارند.

- اولین ویپ ها در اوایل دهه ۲۰۰۰ معرفی شده اند و هدف اصلی آن ها کمک به ترک سیگار بود.

2. گسترش پاد:

- پادها نوعی از ویپ ها هستند که طراحی کوچکتر و کاربری آسان تری دارند و عمدتا برای مصرف نیکوتین مایع استفاده می شوند. پادها معمولا به صورت یک بار مصرف یا قابل شارژ در بازار موجودند.

- برند JUUL که در سال ۲۰۱۵ معرفی شد، تبدیل به یکی از مشهورترین برندهای پاد در آمریکا و سایر نقاط جهان شد و موجب افزایش شدید استفاده از این محصولات در بین جوانان گردید.

خبرنگار : چرا سیگارهای الکتر شیوع در میان جوانان پیدا کرده؟

1. محبوبیت در میان نوجوانان:

- از اوایل دهه ۲۰۱۰ به بعد، استفاده از ویپ و پاد به سرعت در میان نوجوانان و جوانان افزایش یافت. این محصولات به دلیل طراحی مدرن، تنوع طعم ها و ادعای "بدون ضرر بودن" به شدت مورد توجه قرار گرفتند.

- در سال های اخیر، آمار شیوع استفاده از این محصولات در میان دانش آموزان و جوانان نگرانی های زیادی را برای مدارس و والدین ایجاد کرده است.

2. تبلیغات و دسترسی آسان:

- تبلیغات جذاب و همچنین دسترسی آسان به این محصولات، باعث شد تا بسیاری از جوانان بدون هیچ محدودیتی به این محصولات دسترسی پیدا کنند.

- برخی از شرکت ها به صورت خاص بر روی بازاریابی محصولات خود به نوجوانان تمرکز کرده اند.

خبرنگار: جناب دشتی استفاده از سیگار الکترونیکی چه پیامدها و چالش هایی میتونه داشته باشه؟

استفاده از ویپ و پاد می تواند پیامدهای جدی بهداشتی داشته باشد، از جمله:

- اعتیاد به نیکوتین: نیکوتین موجود در ویپ ها و پادها می تواند به سرعت منجر به اعتیاد شود.

- مشکلات تنفسی: مصرف بخار ناشی از این محصولات می تواند به مشکلات تنفسی و زمینه ساز بیماری های ریوی باشد.

- نگرانی های اجتماعی: شیوع این عادت در میان جوانان می تواند به مشکلات اجتماعی و فرهنگی نیز منجر شود.

سیگارهای الکترونیکی معمولا شامل محلولی به نام "نیکوتین مایع" هستند که به صورت بخار درآمده و استنشاق می شود. این محلول معمولا شامل اجزای زیر است:

1. نیکوتین : ماده ای که در تنباکو نیز وجود دارد و عامل اعتیاد آور است. نیکوتین می تواند تاثیرات فوری مانند افزایش ضربان قلب و احساس خوشحالی به همراه داشته باشد، اما همچنین می تواند منجر به افزایش فشار خون و ایجاد وابستگی شود.

2. پایه مایع (وه آب یا گلیسیرین): این مواد معمولا به عنوان پایه در محلول استفاده می شوند تا بخار تولید کنند. پروپیلن گلایکول (PG) و گیلیسیرین (VG) از جمله پایه های رایج هستند. این مواد به تنهایی بی خطر تلقی می شوند، اما در دماهای بالا می توانند مواد مضر تولید کنند.

3. طعم دهنده ها: بسیاری از سیگارهای الکترونیکی شامل طعم دهنده های مختلف هستند که می توانند از طبیعی یا مصنوعی تهیه شده باشند. برخی از این طعم دهنده ها ممکن است عوارضی داشته باشند، به ویژه زمانی که گرم می شوند و بخار می شوند.

تاثیرات روی انسان

استفاده از سیگارهای الکترونیکی می تواند تاثیرات مختلفی روی سلامت انسان داشته باشد:

- نیکوتین: می تواند وابستگی ایجاد کند و بر سیستم عصبی تاثیر بگذارد. همچنین ممکن است بر روی خلق و خو و خواب تاثیر منفی داشته باشد.

- مسائل تنفسی: بخار سیگارهای الکترونیکی می تواند باعث تحریک ریه ها، سرفه و مشکلات تنفسی شود. تحقیقات نشان می دهند که برخی از طعم دهنده ها و مواد شیمیایی موجود در بخار ممکن است به التهاب ریه ها و بیماری های تنفسی بینجامد.

خبرنگار: چه تاثیر روی سیستم تنفس داره؟

سیگارهای الکترونیکی یا ویپ ها می توانند مشکلات تنفسی متعددی برای کاربران ایجاد کنند. برخی از این مشکلات عبارتند از:

1. تحریک مجاری تنفسی: بخار تولید شده توسط سیگارهای الکترونیکی می تواند باعث تحریک ریه ها و مجاری تنفسی شود، که ممکن است منجر به سرفه، تنگی نفس و احساس سوزش در گلو شود.

2. بیماری های ریه : استفاده طولانی مدت از سیگارهای الکترونیکی می تواند به بیماری های مختلف ریوی، نظیر برونشیت مزمن و بیماری های مزمن انسدادی ریه (COPD) منجر شود.

3. آسیب به سلول های ریه: بعضی از مواد شیمیایی موجود در مایع ویپ، مانند گلیسرول و پروپیلن گلیکول، می توانند به سلول های ریه آسیب برسانند و احتمال عفونت های ریوی را افزایش دهند.

4. پاسخ های التهابی: نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگارهای الکترونیکی می توانند باعث ایجاد پاسخ های التهابی در ریه ها و مجاری تنفسی شوند.

5. احتمال آسم: استفاده از سیگارهای الکترونیکی ممکن است خطر بروز آسم یا تشدید علائم آسم در افرادی که از قبل به این بیماری مبتلا هستند، افزایش دهد.

6. مهمترین نگرانی ها: برخی از موارد جدی مانند "سندروم آسیب ریه ناشی از دخانیات الکترونیکی" (EVALI) به علت استعمال سیگارهای الکترونیکی گزارش شده است که می تواند باعث مشکلات شدید تنفسی و حتی مرگ شود.

سیگارهای الکترونیکی یا واپ ها به عنوان جایگزینی برای سیگارهای سنتی معرفی شده اند، اما مصرف آن ها هم خطراتی برای سلامتی، به ویژه در زمینه بیماری های قلبی عروقی، به همراه دارد. برخی از خطرات قلبی عروقی مربوط به سیگارهای الکترونیکی عبارتند از:

- خطرات قلبی-عروقی: نیکوتین و برخی ترکیبات دیگر موجود در بخار می توانند به افزایش خطر بیماری های قلبی و عروقی منجر شوند.

1. افزایش فشار خون: نیکوتین موجود در مایعات سیگارهای الکترونیکی می تواند باعث افزایش موقت فشار خون شود، که در طولانی مدت ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.

2. تاثیرات بر عروق خونی: نیکوتین و سایر مواد شیمیایی در سیگارهای الکترونیکی می توانند به عروق خونی آسیب برسانند، که ممکن است منجر به تنگی عروق و افزایش خطر حملات قلبی و سکته مغزی شود.

3. التهاب: مصرف سیگارهای الکترونیکی می تواند منجر به التهاب در بدن شود، که این وضعیت می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.

4. خطرات ناشی از مواد شیمیایی: برخی از مواد شیمیایی موجود در بخار سیگارهای الکترونیکی، مانند فرمالدهید و مواد آلاینده دیگر، می توانند باعث آسیب به بافت های قلب و عروق شوند.

5. اختلال در عملکرد قلب: تحقیقات نشان می دهد که مصرف سیگارهای الکترونیکی می تواند عملکرد قلب را تحت تاثیر قرار داده و باعث اختلال در ریتم قلبی شود.

6. افزایش ریسک لخته شدن خون: نیکوتین می تواند به شکل گیری لخته های خونی کمک کند، که این وضعیت ممکن است به بروز مشکلات قلبی و عروقی منجر شود.

در کل، گرچه سیگارهای الکترونیکی ممکن است کمتر از سیگارهای سنتی مضر به نظر برسند، اما استفاده از آن ها هنوز هم با خطرات جدی برای قلب و عروق همراه است. برای حفظ سلامت قلب، بهترین روش خودداری از استعمال هرگونه نیکوتین و دخانیات است.

- خطرات برای نوجوانان و جوانان: استفاده از سیگارهای الکترونیکی در سنین پایین می تواند به وابستگی به نیکوتین و مشکلات شناختی منجر شود.

خبرنگار: در خصوص استفاده از سیگارهای الکترونیکی در بین دختران برامون توضیح بدین؟

استفاده از سیگارهای الکترونیکی (ویپ) به ویژه در بین دختران جوان در سال های اخیر رو به افزایش بوده است. این پدیده به چند دلیل بروز یافته که به برخی از آن ها اشاره می کنم:

1. تسکین استرس و اضطراب:

دختران نوجوان ممکن است به دلیل فشارهای تحصیلی، اجتماعی یا خانوادگی به سمت سیگارهای الکترونیکی بروند تا استرس و اضطراب خود را کاهش دهند.

2. علاقه به طعم و بوی خوش:

سیگارهای الکترونیکی در طعم ها و عطرهای مختلفی موجود هستند که می توانند جذابیت بیشتری برای دختران داشته باشند، به ویژه در بین نوجوانان. برای مثال، طعم هایی مثل توت فرنگی، نعناع و وانیل.

3. تاثیر همسالان:

دختران ممکن است تحت تاثیر همسالان خود قرار گیرند و به عنوان یک روش برای پذیرش اجتماعی یا افزایش محبوبیت در گروه های خود به سیگارهای الکترونیکی روی آورند.

4. تصور نادرست از سلامت:

برخی از دختران ممکن است تصور کنند که سیگارهای الکترونیکی نسبت به سیگارهای سنتی کم خطرتر هستند، در حالی که شواهد نشان می دهد که مصرف این محصولات نیز می تواند خطرات جدی برای سلامت داشته باشد.

چندمثال ها:

- گروه های دوستانه:

تحقیقی نشان داده که در یک گروه دوستی، اگر یک یا چند نفر از دختران از ویپ استفاده کنند، احتمال اینکه دیگران نیز به این کار بپردازند افزایش می یابد. به عنوان مثال، در یک دورهمی، یکی از دختران شروع به کشیدن ویپ با طعم میوه ای می کند و بقیه نیز به خاطر کنجکاوی یا تمایل به پیوستن به او، اقدام به استفاده از آن می کنند.

- شبکه های اجتماعی:

دختران نوجوان ممکن است از طریق پست ها، عکس ها و ویدیوهای شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام یا تیک تاک تحت تاثیر قرار بگیرند. به عنوان مثال، ویدیوهایی که در آن ها افراد با سیگارهای الکترونیکی در حال تفریح و خوش گذرانی به نمایش گذاشته می شوند، می توانند جذاب باشند و دختران را به امتحان این محصولات ترغیب کنند.

استفاده از سیگارهای الکترونیکی در بین دختران موضوع مهمی است که نیازمند بررسی های دقیق تری است. لازم است برنامه های آموزشی و پیشگیرانه برای اطلاع رسانی درباره خطرات این محصولات و تاثیرات منفی آن ها بر سلامت به ویژه در سنین جوانی طراحی شود.

خبرنگار: جناب دشتی ممنونم ا توضیحات مبسوط تون چه راهکارهای برای رها شدن از شر سیگار الکترونیکی می تونید به مخاطبینمون بدید؟

رها شدن از سیگار الکترونیکی می تواند چالش برانگیز باشد، اما با رعایت چند راهکار می توانید این کار را آسان تر کنید. در ادامه تعدادی از این راهکارها را ملاحظه می کنید:

1. تعیین هدف: هدف مشخصی برای ترک سیگار الکترونیکی تعیین کنید. تاریخ معین، دلایل قوی برای ترک و مزایای آن را یادداشت کنید.

2. کاهش تدریجی: به جای ترک ناگهانی، میزان استفاده از سیگار الکترونیکی را به تدریج کاهش دهید. می توانید به تدریج نیکوتین موجود در مایع سیگار خود را کاهش دهید.

3. پشتیبانی اجتماعی: از خانواده، دوستان و گروه های حمایتی کمک بگیرید. مکالمه و بیان احساسات و چالش ها می تواند بسیار موثر باشد.

4. شناسایی و مدیریت محرک ها: عوامل و موقعیت هایی که شما را به استفاده از سیگار الکترونیکی ترغیب می کند شناسایی کنید و راه هایی برای مدیریت یا اجتناب از آن ها پیدا کنید.

5. جایگزین های سالم: برای دلتنگی ها و محرک های خود، جایگزین های سالم مانند ورزش، مدیتیشن، یا فعالیت های هنری پیدا کنید. 6. استفاده از نیکوتین پچ و قرص های جایگزین: اگر نیاز به کمکی برای کنار گذاشتن نیکوتین دارید، به پزشک مراجعه کنید و درباره محصولات جایگزین نیکوتین مشورت کنید.

7. آموزش و اطلاعات: درباره عوارض و خطرات سیگار الکترونیکی مطالعه کنید. آگاهی بیشتر ممکن است انگیزه شما برای ترک را افزایش دهد.

8. تقویت روحیه: به یاد داشته باشید که ترک یک فرآیند است و ممکن است شکست هایی نیز داشته باشید. از هر شکست به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده کنید و دوباره تلاش کنید.

9. مراقبت از خود: به سلامت جسمی و روحی خود اهمیت دهید. رژیم غذایی سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی می تواند به شما در فرآیند ترک کمک کند.

10. پیگیری پیشرفت: پیشرفت خود را ثبت کنید. ممکن است شما بخواهید زمانی که بدون سیگار الکترونیکی گذرانده اید را ثبت کنید، تا احساس موفقیت کنید.

خبرنگار: جناب دشتی ممنون از حضور سبزتون در برنامه خودتون با توجه به وقت برنامه سخن پایانی تون رو هم بفرمایید.

رها شدن از سیگار الکترونیکی ممکن است دشوار باشد، اما با اراده و پیگیری می توانید موفق شوید. مهم این است که با خودتان صبور باشید و به تلاش ادامه دهید.

- قانون گذاری و استانداردها: به دلیل عوارض بالقوه، بسیاری از کشورها در حال تنظیم مقررات دقیق تری برای استفاده از سیگارهای الکترونیکی و مواد تشکیل دهنده آن هستند.

به طور کلی، اگرچه سیگارهای الکترونیکی به عنوان یک جایگزین برای سیگارهای سنتی معرفی شده اند، اما همچنان عوارض بالقوه جدی بر سلامت انسان دارند.

در نهایت، مبارزه با شیوع ویپ و پاد نیازمند همکاری بین والدین، معلمان، مسئولان بهداشتی و قانون گذاران است تا جوانان را از خطرات مصرف این محصولات آگاه سازند و زمینه های ترک آن ها را فراهم کنند.

اعتیاد مجتبی دشتی سیگارهای الکترونیکی نیکوتین ویپ

طلاق به معنای پایان دادن به رابطه زناشویی و جدایی قانونی زن و مرد از یکدیگر است. انواع طلاق در قوانین ایران به دو دسته کلی طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم می‌شوند. همچنین از نظر فرد درخواست‌کننده، طلاق می‌تواند توافقی، از سوی مرد یا از سوی زن باشد

آمار طلاق در ایران در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ ازدواج ثبت شده، حدود ۳۹ مورد به طلاق منجر شده است. در شهر تهران این نسبت به ۵۲ طلاق در هر ۱۰۰ ازدواج می‌رسد. این آمار نشان‌دهنده افزایش طلاق نسبت به ازدواج‌ها در کشور است.

بررسی اجمالی آمار:

نسبت طلاق به ازدواج:

در هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳، از هر ۲۷۴ هزار و ۵۹۶ ازدواج ثبت شده، ۱۰۸ هزار و ۶۷۳ مورد به طلاق منجر شده است.

آمار طلاق در تهران:

در شهر تهران، از هر ۱۰۰ ازدواج، ۵۲ مورد به طلاق ختم شده است.

کاهش ازدواج:

به گزارش برخی رسانه‌ها، ازدواج از سال ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۲ حدود ۴۶ درصد کاهش یافته است.

عوامل موثر:

عوامل مختلفی مانند مشکلات اقتصادی، بیکاری جوانان، تغییرات فرهنگی و اجتماعی، و افزایش آگاهی زنان از حقوق خود در افزایش آمار طلاق و کاهش ازدواج نقش داشته‌اند.

افزایش طلاق در پاییز:

در پاییز ۱۴۰۳، آمار طلاق به ۴۹ هزار و ۷۳۸ مورد رسید که نسبت به فصل قبل (تابستان) افزایش داشته است.

افزایش طلاق در مقایسه با سال قبل:

در مقایسه با سال قبل، آمار طلاق در پاییز ۱۴۰۳ افزایش چشمگیری داشته است.

آمار طلاق در شهرهای مختلف:

بیشترین تعداد طلاق در شهرهای تهران، مشهد، خوزستان، فارس و آذربایجان شرقی و کمترین تعداد در شهرهای ایلام، خراسان جنوبی، سمنان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری ثبت شده است.

نکات مهم:

افزایش طلاق در تهران:

آمار طلاق در تهران به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین کشوری است.

طلاق به عنوان یک پدیده اجتماعی:

افزایش آمار طلاق در ایران به عنوان یک پدیده اجتماعی در حال افزایش است.

لزوم توجه به عوامل موثر:

برای کاهش آمار طلاق، بررسی و توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در این زمینه موثر هستند، ضروری است.

به گزارش مشرق، دهنوی، سخنگوی مجمع تشخیص مصلحت نظام در توئیتی نوشت:

طبق آخرین آمار ثبت احوال مربوط به پایان سال ۱۴۰۳، نرخ طلاق ۲.۳ است یعنی در سال ۱۴۰۳ از هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ایرانی، ۲.۳ نفر طلاق گرفته‌اند.

میزان این شاخص در سال قبل از آن، ۲.۴ بوده که نشان‌دهنده افت ۴ درصدی نسبت به سال قبل است.

تعداد طلاق‌ها در سال ۱۴۰۲، رقم ۲۰۲۱۹۱ بوده که نسبت به رقم ۱۷۱۵۳۷ در سال ۱۳۹۲، افزایش ۱۸ درصدی در بازه ۱۰ سال را حکایت می‌کند.

نرخ طلاق کل در مقایسه سال ۱۳۹۲ با ۱۴۰۲ به میزان ۱.۳ درصد افزایش داشته است.

تعداد طلاق در همین بازه ۱۸ درصد افزایش داشته که البته با توجه به افزایش جمعیت کشور و افزایش تعداد زوج‌ها این میزان افزایش در تعداد طلاق، قابل توجیه است.

دلایل طلاق در ایران متنوع و پیچیده است و معمولاً ترکیبی از عوامل فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را شامل می‌شود. عدم تفاهم، اختلافات مالی، خیانت، اعتیاد، دخالت خانواده‌ها، و مشکلات روانی از جمله مهمترین دلایل طلاق هستند.

دلایل اصلی طلاق در ایران را می‌توان به دسته‌بندی‌های زیر تقسیم کرد:

1. عوامل فردی:

• عدم تفاهم و ناسازگاری:

این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل است که شامل تفاوت‌های شخصیتی، عدم توافق در مسائل مهم زندگی، و عدم توانایی در حل تعارضات می‌شود.

• مشکلات ارتباطی:

فقدان مهارت‌های ارتباطی مؤثر، عدم بیان نیازها و انتظارات، و ناتوانی در گوش دادن به یکدیگر، می‌تواند منجر به ایجاد شکاف و در نهایت طلاق شود.

• انتظارات غیرواقع‌بینانه:

داشتن انتظارات غیرواقعی از زندگی مشترک و همسر، می‌تواند باعث سرخوردگی و نارضایتی شود.

• اعتیاد:

اعتیاد به مواد مخدر، الکل، قمار، و حتی اعتیاد به فضای مجازی، می‌تواند به روابط زناشویی آسیب جدی وارد کند و منجر به طلاق شود.

• خیانت:

یکی از مهمترین دلایل طلاق است که می‌تواند شامل خیانت عاطفی یا جنسی باشد.

• خشونت خانگی:

خشونت فیزیکی، جنسی، و کلامی از سوی هر یک از زوجین می‌تواند زندگی مشترک را غیرقابل تحمل کند.

• مشکلات جنسی:

این مورد می‌تواند ناشی از عوامل جسمی یا روانی باشد و عدم رضایت جنسی یکی از عوامل موثر در طلاق است.

• بیماری‌های روانی:

بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، و اختلالات شخصیتی می‌توانند بر روابط زناشویی تأثیر منفی بگذارند.

2. عوامل اجتماعی:

• دخالت خانواده‌ها:

دخالت بیش از حد خانواده‌ها در زندگی زوجین، می‌تواند یکی از عوامل اصلی ایجاد اختلاف و در نهایت طلاق باشد.

• فشارهای اقتصادی:

مشکلات مالی، بیکاری، و عدم توانایی در تأمین هزینه‌های زندگی، می‌تواند استرس زیادی را به خانواده وارد کند و منجر به طلاق شود.

• تغییرات اجتماعی و فرهنگی:

تغییر سبک زندگی، افزایش فردگرایی، و تغییر نگرش‌ها نسبت به ازدواج و خانواده، می‌تواند بر آمار طلاق تأثیرگذار باشد.

• نبود آموزش‌های پیش از ازدواج:

آموزش‌های لازم برای آمادگی برای زندگی مشترک و مهارت‌های حل تعارض، می‌تواند از طلاق جلوگیری کند.

• افزایش طلاق عاطفی:

این نوع طلاق به معنی از دست دادن علاقه و صمیمیت بین زوجین است، حتی اگر هنوز به صورت رسمی جدا نشده باشند.

3. عوامل اقتصادی:

• فقدان شغل و درآمد:

یکی از عوامل اصلی در افزایش طلاق، عدم توانایی در تأمین هزینه‌های زندگی است.

• تورم و گرانی:

افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید، می‌تواند فشار زیادی را بر خانواده‌ها وارد کند و به اختلافات منجر شود.

• مشکلات مسکن:

عدم توانایی در تأمین مسکن مناسب، می‌تواند یکی از عوامل استرس‌زا در زندگی مشترک باشد.

4. عوامل فرهنگی:

• تفاوت‌های فرهنگی:

تفاوت‌های فرهنگی در سبک زندگی، ارزش‌ها، و باورها می‌تواند منجر به اختلاف و ناسازگاری شود.

• تغییر نگرش‌ها:

با تغییر نگرش‌ها نسبت به ازدواج و خانواده، طلاق به عنوان یک راه حل در برخی موارد پذیرفته‌تر شده است.

• طلاق‌های توافقی:

در سال‌های اخیر، طلاق‌های توافقی به دلیل کاهش بار روانی و مالی، افزایش یافته است.

عواقب طلاق:

طلاق می‌تواند تأثیرات منفی بر روی فرد، خانواده و جامعه داشته باشد.

ترک مواد مخدر و جلوگیری از اعتیاد یک فرآیند دشوار اما ممکن است. در ادامه چند راهکار مفید برای این منظور آورده شده است:

1. آگاهی و آموزش: اطلاعات کافی درباره خطرات و عوارض مواد مخدر و تأثیرات آنها بر جسم و روان به دست آورید. هرچقدر بیشتری درباره عواقب آنها بدانید، انگیزه شما برای دوری از آنها بیشتر خواهد بود.

2. حمایت اجتماعی: از دوستان، خانواده و افرادی که در ترک مواد مخدر موفق بوده‌اند، کمک بگیرید. حمایت اجتماعی می‌تواند به شما انگیزه و اعتماد به نفس بیشتری بدهد.

3. مشاوره و درمان: در صورت نیاز، به مشاوران یا درمانگران متخصص مراجعه کنید. مشاوره می‌تواند به شما در شناسایی علل اعتیاد و روش‌های مقابله با آنها کمک کند.

4. فعالیت‌های جایگزین:به جای صرف وقت در مکان‌های پرخطر یا با افراد مصرف‌کننده، سعی کنید فعالیت‌های مفید و سالمی مانند ورزش، هنر، مطالعه یا یادگیری یک مهارت جدید را انجام دهید.

5. مدیریت استرس:یاد بگیرید چگونه با استرس و فشارهای روحی مقابله کنید. تکنیک‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می‌تواند کمک‌کننده باشد.

6. برنامه‌ریزی:اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت برای خود تعیین کنید و برنامه‌ریزی کنید که چگونه به آنها برسید. این کار به شما کمک می‌کند تا تمرکز خود را حفظ کنید.

7. اجتناب از موقعیت‌های پرخطر:از مکان‌ها و افرادی که ممکن است شما را به سمت مصرف مواد مخدر بکشند، دوری کنید.

8. پشتیبانی از دیگران:به دیگران که در شرایط مشابه قرار دارند، کمک کنید. این کار به شما احساس مفید بودن و رضایت خواهد داد.

به خاطر داشته باشید که ترک مواد مخدر یک مسیر دشوار است و ممکن است با چالش‌هایی روبه‌رو شوید، اما با حمایت و اراده می‌توانید به این هدف دست پیدا کنید.

نظریه های مرتبط با پدیده اعتیاد

جامعه شناسان و نظریه پردازان طی یکی دو قرن گذشته نظریات متفاوت و راهگشایی در زمینه انحرافات اجتماعی منتشر کرده اند که هر کدام با توجه به ساختار جامعه و شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه می تواند تبیین کننده انحرافات و ارائه دهنده راه حل در این زمینه باشد.

در اینجا به هفت نظریه که به طور کلی می تواند تبیین کننده اعتیاد به مواد مخدر در جامعه ایران باشد به خصوص با توجه به اعتیاد در اقشار مختلف جامعه، اشاره می نماییم.

۱- نظریه انحرافات مرتون

نظریه انحرافات که متعلق به رابرت کی مرتون جامعه شناس مشهور آمریکایی می باشد، تبیین کننده پدیده اعتیاد در کشورهایی مانند ایران نیز می باشد. مرتون علت ریشه ای انحرافات را شرایط ساختی جامعه می داند و بر خلاف دورکیم معتقد است که فرد در جامعه به ارزش ها و هنجارها توجه زیادی ندارد و به جای اعتنا به آنها، هنجارها را در معرض انتقاد قرار می دهد.

به نظر وی دو ساخت اساسی در جامعه وجود دارد یعنی «اهداف نهادی شده» و «وسایل نهادی شده» که ارزش ها و امور مطلوب و شیوه های استاندارد کنش برای رسیدن به آن اهداف در جامعه است. تعامل بین این دو ساخت موجب بروز رفتارها و شخصیت های مختلف و گاه متناقض در جامعه می شود.

به نظر مرتون، چهار تیپ «مناسک گرا» یا «شعائر گرا»، «انزوا طلب»، «نوآور» یا «بدعت گذار» و «انقلابی» یا «شورشی» در کنار «همنوایان» معلول شرایط جامعه و برخورد این دو ساخت هستند که هر کدام شیوه خاص انطباق فردی با این دو ساخت است.

یکپارچگی و انسجام در جامعه هنگامی است که میان این دو ساخت اساسی تعادل وجود داشته باشد. اما اگر اهداف و ارزش های نهادی شده مانند منزلت و ثروت در جامعه تبلیغ شود و جامعه پذیری، ارزش ها و هنجارها، آموزش و پرورش و رسانه ها و تبلیغات برآن تأکید ورزند و در کنار آن وسایل دسترسی به این اهداف وجود نداشته باشد، تیپ های مختلف شخصیتی و رفتاری بروز و ظهور می یابند.

درباره پدیده اعتیاد به مواد مخدر دو تیپ انزوا طلب و بدعت گذار می توانند مورد توجه قرار گیرند. انزوا طلب، شیوه انطباقی فردی است که در آن، افراد به دلیل ناموفق بودن در دسترسی به اهداف اجتماعی سعی کرده اند خود را از جامعه دور نگهدارند.

شیوه نگرش منفعت جویانه را به طور کلی رها کرده اند و به این ترتیب هم ارزش های مسلط و هم وسایل مورد قبول دستیابی به آنها را رد می کنند. این افراد احتمالاً بارها تلاش کرده اند تا با شیوه های هنجاری به سمت اهداف اجتماعی حرکت کنند اما عدم توفیق مکرر آنها، باعث سرخوردگی و دور شدن از مسیر تبلیغ اهداف و وسایل استاندارد شده است.

برای تحلیل مسأله اعتیاد در ایران از منظر تئوری مرتون باید جامعه فعلی ایران را از بعد تغییر ارزش ها از سنتی و مذهبی به ارزش های مدرن مورد توجه قرار دارد. در کنار این مسأله تبلیغ مصرف گرایی، نابرابری های شدید اقتصادی، رشد روزافزون فقر و در نتیجه ارزشمند شدن ثروت در جامعه، تغییر نظام ارزشی جامعه را تشدید می کند.

در این شرایط تأکید بر اهدافی که وسایل دسترسی به آن به طور قانونی فراهم نیست نه فقط فرد فرد انسان ها بلکه کل نظام اجتماعی را دچار عدم تعادل و آشفتگی و نابسامانی می کند و بستر را برای ظهور رفتار انحرافی فراهم می کند. همین مسأله فرد را از جامعه و ارزش های آن جدا می کند و در اکثر موارد نیز وی را با ناکامی روبه رو می سازد که برای جبران ناکامی ها گرایش به مواد مخدر امری عادی است.

اما نوآورها هم در پدیده اعتیاد نقش دارند چه آنها اهداف نهادی شده و کسب منزلت و ثروت را دنبال می کنند اما نه با روش ها و هنجارهای عادی و پذیرفته شده که قاچاقچیان مواد مخدر و سوداگران مواد افیونی که نقش بسزایی در گسترش اعتیاد به مواد مخدر دارند نمونه بارز نوآوران و بدعت گذاران در جامعه می باشند.

به طور کلی از نظر مرتون، شرایط نابسامان اقتصادی و اجتماعی موجب گرایش به اعتیاد می شود و در اصل اعتیاد جرم نیست، نوعی بیماری اجتماعی است که اگر از ابتدای وقوع آن به فکر اصلاح و پیشگیری نباشیم ممکن است به دیگران نیز سرایت کند و بیماری عمومی و بحرانی اجتماعی پدید آورد.

در هر حال، این نظریه که در اصل میانبرد بوده، می توان به تبیین اعتیاد به مواد مخدر در جوامع بسیاری از جمله ایران بپردازد. چرا که منزلت و ارزش ثروت در چند ساله اخیر بسیار زیاد شده، در حالی که راه های رسیدن به آن بسیار کم است و براین مبنا قاچاق مواد مخدر و در کنار آن منزوی های بسیاری به وجود آمده اند که مأیوس و سرخورده به اعتیاد روی می آورند.

۲- نظریه برچسب زنی

نظریه برچسب زنی که توسط لمرت و بکر منتشر شد براین مبناست که انحراف، فرآیندی است که توسط آن برخی مردم موفق می شوند برخی دیگر را منحرف تعریف کنند.

در مورد اعتیاد، اولین بار کسی که از روی کنجکاوی، آزمایش یا سرخوردگی رو به مواد مخدر می آورد، اصلاً این عمل را اقدامی انحرافی نمی پندارد اما چون این کنش توسط افراد مهم دیگر چون دوستان، والدین، مقامات رسمی و پلیس و… انحراف تلقی می شود و با مجازات روبه رو می گردد، فرد برچسب بزهکار، منحرف و معتاد را از دیگران دریافت می کند و طرز رفتار دیگران با وی بر مبنای همین برچسب تنظیم می شود.

در نتیجه فردی که از ابتدای قصد عمل انحرافی و کجروی نداشته به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه خود نیز این برچسب را می پذیرد، تصویری جدید از خود می سازد و کنش وی با دیگران نیز بر مبنای همین برچسب تعریف و تنظیم می شود. این مسأله می تواند به انحرافات ثانویه و ناهمنوایی مداوم فرد در جامعه نیز منجر می شود.

مشاهدات و تحقیقات در ایران بر این مسأله گواه است که تلقی عمومی و نگاه حاکمان و سیاست پردازان از اعتیاد، مسأله ای شخصی و فردی است و فرد معتاد نیز مجرم تلقی شده و همیشه مورد سرزنش و نفرت است.

معمولاً افراد معتاد از جامعه طرد شده اند و با سخت ترین مجازات از سوی حکومت، خانواده و دوستان مواجه شده اند و همین برچسب مجرم بر معتاد وی را در عزلت و انزوا و دوری از جامعه قرارداده و این گونه افراد نیز هر روز سعی می کنند رفتار خود را با این برچسب وفق دهند که خطرات فراوانی برای فرد و جامعه در پی دارد.

۳- نظریه اختلال هنجاری

یکی از نظریاتی که بیشتر از دورکیم و پارسونز و به طور کلی کارکردگرایان وام گرفته شده نظریه اختلال هنجاری می باشد. بعد هنجاری ساختار اجتماعی در جامعه بسیار با اهمیت است که اگر در آن اختلال روی دهد، حس همبستگی و انسجام در جامعه را مختل کرده و فرد را از نظر الگوی رفتاری دچار مشکل کرده و آنومی را در وی تقویت می نماید که از این لحاظ گرایش به انحرافاتی چون اعتیاد به مواد مخدر اجتناب ناپذیر است.

این اختلال به صورت های مختلف در جامعه حضور پیدا می کند که به آنها اشاره می نماییم.

۱- قطبی شدن هنجارها؛ هنگامی که دو قطب مخالف یا جدا از همدیگر برای فرد هنجار فرستی کنند و توزیع جمعیت بر حسب میزان فشار هنجاری، نرمال نباشد، توزیع جمعیت دونمایی بوده و به جای اکثریت، اقلیت جامعه، متوسط هنجاری را درک کنند، قطبی شدن هنجاری ایجاد می شود. برای مثال اگر خانواده فرد را به هنجارهای سنتی و مذهبی دعوت کند و از سوی دیگر گروه دوستان، فرد را به مصرف مواد مخدر تشویق نماید، این مسأله ممکن است به نفع هر کدام از طرفین تمام شود که میزان اهمیت و احترام هر طرف در پذیرش هنجار مورد نظر از سوی فرد مؤثر خواهد بود.

۲- تضاد هنجاری؛ در برخی جوامع، اعضای جامعه به دو گروه تقسیم می شوند و هر گروه در فضای هنجاری متفاوت سیر می کند که این مسأله به ظهور دو مجموعه هنجار متفاوت می انجامد که ممکن است هنجارهای طبقه متوسط با طبقه حاکم، نسل امروز با نسل گذشته و یا گروه های مختلف با همدیگر متضاد باشد و در کنار این مسأله که گروه هایی ممکن است به انحرافات سوق پیدا کنند و هنجارهای غیر اخلاقی را رواج دهند.

۳- ناپایداری هنجاری؛ تناقض منطقی میان دو یا چند هنجار در یک نظام هنجاری موجب می شود که هر کدام از هنجارها براساس خرده فرهنگ های متفاوت بر مسأله خاصی تأکید کنند و فرد با ناپایداری هنجاری مواجه شود. در مورد اعتیاد برخی خرده فرهنگ ها که اعتیاد را امری مطلوب و منزلت بخش می دانند در ناپایداری هنجاری تأثیر فراوان دارند.

۴- ضعف هنجاری؛ هنگامی که احساس تعلق و تعهد نسبت به هنجارها پایین تر از میانگین لازم باشد و فشار هنجاری لازم وجود نداشته باشد، ضعف هنجاری ایجاد می شود که در این شرایط فرد الگوی رفتاری لازم برای کنش در جامعه را ندارد و با مشکلات جدی در این زمینه مواجه می شود و حتی ممکن است برخی انحرافات مانند اعتیاد به مواد مخدر را اصلاً انحراف تلقی نکند.

۵- بی هنجاری؛ بی هنجاری یا آنومی که تأخر هنجاری و خلأ هنجاری در جامعه است، بیشتر مخصوص جوامع در حال گذار است که فرد به دلیل تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی هیچ هنجاری را نمی شناسد و قبول ندارد و این مسأله عامل و نیز تشدید کننده پدیده هایی مانند اعتیاد است.

در مجموع جامعه ایران را می توان در چهار بعد اولیه، دچار ضعف و اختلال دانست که چنین روندی، فرد فرد ایرانیان را به تدریج دچار آنومی کرده و در فضای آنومیک و اختلال هنجاری وجود و گسترش انحرافاتی مانند اعتیاد اجتناب ناپذیر است.

۴- نظریه یادگیری

نظریه یادگیری یا فراوانی معاشرت که از سوی نسل دوم محققین شیکاگو مورد توجه قرار گرفت، با مطالعات قوم نگاری و مصاحبه و تحقیقات انسان شناسی اجتماعی به این عقیده رسید که جنایت و انحراف از طریق انتقال فرهنگی در گروه های اجتماعی واقع می گردد. «سادر لند» با این تحقیقات، خرده فرهنگ های گوناگون در شهرهای بزرگ را مورد توجه قرار داد و معتقد بود در برخی مناطق شهری، کجرفتاری در جریان کنش متقابل با دیگران آموخته می شود.

بخش اصلی یادگیری رفتار کجرو در اثر ارتباط صمیمی درون گروه انجام می گیرد و در جریان این یادگیری، تکنیک های ارتکاب جرم، توجیهات و انگیزه ها و گرایش ها آموخته می شود و الگوی رفتار انحرافی برای فرد مهم تر و ارزشمندتر از الگوی قانونی موجود تلقی می گردد و با توجه به فراوانی معاشرت، این رفتار به هنجار جا افتاده در فرد مبدل می شود.

این محققان نتیجه می گیرند که جامعه دارای سازمان های متفاوتی است که این سازمان ها در رفتار فرد تأثیر می گذارند و تنها زمانی رفتار انحرافی مانند اعتیاد به مواد مخدر آموخته می شود و رواج می یابد که توسط گروه های مختلف و خرده فرهنگ های متفاوت در معاشرت بین افراد انتقال یابد و به قول «هاوارد بکر» اگر فردی به تنهایی و بدون یادگیری از مواد مخدر استفاده کند نه تنها لذتی از آن نبرده، بلکه احساس نارضایت و وحشت نیز خواهد کرد.

بر مبنای این نظریه می توانیم در جای جای شهرهای بزرگی مانند تهران، خرده فرهنگ هایی را به خصوص در مناطق حاشیه ای مشاهده کنیم که اعتیاد را امری نه چندان ناهنجار تلقی می کنند و در اثر معاشرت جوانان و نوجوانان در رابطه های دوستی و خانوادگی و حتی در مدرسه این الگوی رفتاری آموخته شده و مورد تأیید قرار می گیرد، تا آنجا که اعتیاد به الگوی رفتاری مطلوب فرد بدل شده و از طریق معاشرت بیشتر، برای فرد درونی می گردد.

در اینجا می توانیم به این نظریه نکته دیگری نیز اضافه کنیم که تنها یادگیری، در مناطق حاشیه ای و در حال تغییر و تبدل صورت نمی گیرد و ما به خصوص در ایران نباید از یادگیری کجروی در دو مکان، یکی زندان و دیگری میهمانی ها و پارتی ها غافل شویم چرا که آمار و مشاهدات فراوانی در این زمینه وجود دارد که افراد زیادی پس از حضور در زندان به اعتیاد مبتلا می شوند و یا جوانان بسیاری در میهمانی ها و… برای کسب منزلت و عقب نماندن از دیگران، این رفتار را آموخته و به آن دچار می گردند که این مورد اصلاً متعلق به گروه های پارازیتی و حاشیه ای نیست و اعضای طبقه متوسط و حتی فرزندان نخبگان اقتصادی و سیاسی و فرهنگی را در بر می گیرد.

۵- نظریه اوقات فراغت

جرج زیمل یکی از جامعه شناسان کلاسیک آلمانی بود، که یکی از نظریات او درباره جامعه شناسی اوقات فراغت می تواند تبیین کننده رواج اعتیاد به مواد مخدر در جامعه باشد. به اعتقاد او در فرهنگ مدرن و در روند تاریخ جدید، آزادی فزاینده فرد از بندهای وابستگی شدید اجتماعی و شخصی ظهور می یابد، صورت های فرماندهی و فرمانبری نیز خصلت تازه ای به خود می گیرند و هیچ فردی تحت چیرگی تام دیگران در نمی آید.

انواع گسترده ای برای گذران فراغت وجود دارد که به فرد امکان می دهد خود را از دیگران متمایز سازد که روش ها و اعمال پرشتاب و مد این تمایز هویت شخصی را شکل می دهند.

بر این مبنا هر کس برای متمایز شدن، روش خاص پی می گیرد که ماجراجویی در زندگی مدرن را رواج می دهد. فرد در این فضا می کوشد تا از جریان های یکنواخت زندگی روزانه بیرون رود و در قلمرو فعالیتی با قواعد ویژه گام نهد.

بنابراین در جوامع مدرن و جوامعی که به سوی مدرنیسم گام بر می دارند و فرهنگ مدرن در آن تبلیغ شده، فرد در قلمرو اوقات فراغت، جهان عقلگرا، بوروکراتیک و افسون زدایی شده را کنار می نهد و فرصتی برای او فراهم می شود تا اجبارها و محدودیت های نظم اجتماعی را فراموش کند و به کنش غیرهنجاری دست زند.

با توجه به این دیدگاه، می توانیم به افراد آزاد و فردگرای امروزی اشاره کنیم که با توجه به ذات حیات مدرن، پا را فراتر از قید و بندها نهاده و جستجوگرانه و ماجراجویانه برای تفریح و گذر وقت، به اعتیاد روی می آورند و این امر را تنها تفریح و نوعی گذراندن اوقات فراغت ویژه و متمایز از دیگران می پندارند.

این نظریه می تواند تبیین کننده بسیار خوبی برای اعتیاد در اقشار مرفه و طبقات بالای جامعه باشد، چرا که آنان همیشه سعی می کنند در اعمال خود از دیگران متمایز باشند، حتی در تفریحات، گرچه این تفریح خاص، مصرف مواد مخدر باشد و به اعتیاد بینجامد.

۶- نظریه فرصت های نابرابر

«کلاوارد» و «اوهلین» از جامعه شناسانی هستند که بر پایه نظریه مرتون و بوم شناسی، به مسئله فراوانی فرصت های نابرابر پرداخته اند. آنها با تحقیقات خود متوجه شده اند که در مناطق خاصی که جوانان طبقه پایین در رقابت برای دستیابی به اهداف، ناموفق هستند و یا از قبل تلقی ناموفقیت می کنند. در حالی که جامعه آنان را به اهداف و ارزش ها تشویق می کند، این افراد نظام اجتماعی را مانع پیروزی و عامل شکست خویش می پندارند با استفاده از خشونت و شیوه های غیرقانونی خرده فرهنگ هایی را در این مناطق شکل می دهند.

نکته مهم اینجاست که همه این افراد در کاربرد شیوه های غیرقانونی و دستیابی به اهداف از راه های نامشروع موفق نمی شوند و همین نابرابری فرصت برای رفتار انحرافی، موجب ایجاد خرده فرهنگ های متمایز در این مناطق و در بین افراد کجرو می گردد.

دو گروه موفق تر بوده و دو نوع خرده فرهنگ کجرو و جنایتکار را تشکیل می دهند. اما افرادی که خرده فرهنگهای دوگانه(که یا به کجروی و دستیابی به اهداف از روش های غیرمشروع دست می یازند و یا خشونت گرا شده و به اموال شهری تجاوز می کنند) آنها را پذیرفته اند و هم در جامعه و هم در زاغه های زیرزمینی با ناکامی مواجه گشته اند، به خرده فرهنگ کناره گیر روی می آورند که شرط عضویت در آن علاقه به مصرف مواد مخدر است.

در ایران، افراد حاشیه ای و طبقات بسیار پایین که در سرقت و جنایت و فساد و فحشا شکست خورده اند، به زندان افتاده اند، بین گروه دوستان سرخورده و شکست خورده تلقی می شوند و بر مبنای نظریه فرصت های نابرابر، در نیل به اهداف غیرمشروع از دیگران عقب مانده اند، به خوبی قابل مشاهده می باشند که اکثر این افراد خرده فرهنگ کناره گیر را تشکیل می دهند و در انزوای خویش به اعتیاد روی می آورند.

۷- نظریه ناکامی منزلتی

جامعه شناس معاصر آمریکایی آلبرت کوهن که نظریه ناکامی منزلتی را از نظرات مرتون استخراج کرده، معتقد است طبقات پایین در جامعه از نظر دستیابی به منزلت دچار ناکامی هستند و این در حالی است که جامعه آنها را به کسب منزلت تشویق می کند و امکان دستیابی را در اختیار آنها قرار نمی دهد. طبقات پایین در جامعه پذیری، آموزش و پرورش و هنجارها و ارزش ها با تبلیغ خصایص و ارزش های طبقه متوسط روبرو هستند در حالی که از تحرک اجتماعی و حضور در این طبقه محروم هستند.

همین مسئله موجب احساس یأس، سرخوردگی و ناکامی در این طبقه شده و افراد را به خرده فرهنگ های بزهکاری در مکان های سکونت خویش متمایل می کند که این خرده فرهنگ ها معمولاً خصوصیاتی چون گرایش لذت جویانه، منفی نگری، میل به خشونت، آزادی و تنوع در کجرفتاری و استقلال و انسجام گروهی و میل به رفتار غیرمدنی دارد.

در ایران نیز به علت شکست و سرخوردگی جوانان در کسب منزلت و ارزش، ناچاراً افراد به خرده فرهنگ های بزهکار روی می آورند که در این خرده فرهنگ ها کجروی هایی مانند اعتیاد خود ارزش و راه حل و حتی راه رسیدن به منزلت تعریف می شود. میل به اعتیاد از این منظر نه با هدف سودمندگرایانه بلکه برای لذت جویی و کسب منزلت انجام می شود و ناکامی منزلتی چنین پدیده ای را در میان طبقه های پایین جامعه ایجاب و ایجاد مِی کند.

البته مسئله ای که اغلب نظریه ها از آن غافلند پدیده اعتیاد به مواد مخدر در میان طبقه های بالای جامعه است که اینگونه افراد نه انزواطلب هستند و نه مشکل زیستی و روانی دارند و نه با ناکامی منزلتی مواجه هستند.

بلکه معمولاً هر اقدامی برای تفریح و سرگرمی و وقت گذرانی و لذت جویی انجام می دهند که اعتیاد نیز برای آنها حکم چنین مسئله ای را دارد اما به تدریج با اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر، فعالیت، مشارکت و تعهد اجتماعی خویش را از دست می دهند که البته این افراد کمتر منحرف محسوب می شوند چه به دنبال اعتیاد آثار اجتماعی چندانی در جامعه ندارند و شاید نتوان آنها را منحرف و کجرو محسوب کرد.